FORMACJA PODSTAWOWA:

WPROWADZENIE

NOWICJAT

POSTULAT

PROFESJA

FORMACJA:

FORMACJA POWOŁANIOWA

FORMACJA POCZĄTKOWA

FORMACJA JUNIORATU

FORMACJA CIĄGŁA

FORMACJA CIĄGŁA - MATERIAŁY

Konferencje z Rady Międzynarodowej FZŚ

Konferencje z Rady Narodowej FZŚ w Polsce

• s. Jolanta Bogdanów OFS – Instrukcja kancelaryjna i archiwizacji Franciszkańskiego Zakonu Świeckich w Polsce
   

• s. Jolanta Bogdanów OFS – Prawidłowe prowadzenie dokumentacji we Wspólnocie Regionalnej i Miejscowej FZŚ
   

• s. Jolanta Bogdanów OFS – Praktyczne wskazówki dotyczące prowadzenia spotkań formacyjnych
   

• s. Jolanta Bogdanów OFS – Życie w jedności z Bogiem w naszym świeckim stanie
   

• o. dr prof. Zdzisław Gogola OFMConv – Posłuszeństwo
   

• o. dr prof. Zdzisław Gogola OFMConv – Stefan kardynał Wyszyński – kult Eucharystii
   

• o. dr prof. Zdzisław Gogola OFMConv – Rola wspólnoty miejscowej FZŚ w inspirowaniu do apostolatu
   

• o. dr prof. Zdzisław Gogola OFMConv – Samotność jako jeden z aspektów życia duchowego
   

• o. dr prof. Zdzisław Gogola OFMConv – Wartość ubóstwa w życiu franciszkanina świeckiego
   

• s. Janina Iwanicka OFS – Apostolstwo przykładu Franciszkanów świeckich
   

• s. Janina Iwanicka OFS – Idźcie i głoście
   

• s. Janina Iwanicka OFS – Nawrócenie w świetle Reguły Franciszkańskiego Zakonu Świeckich
   

• s. Janina Iwanicka OFS – Życie we wspólnocie braterskiej
   

• br. Tibor Kauser OFS - Życie osób świeckich charyzmatem św. Franciszka we współczesnym świecie (konferencja wygłoszona podczas XX Kapituły Narodowej FZŚ w Polsce)
   

• o. Marian Jarząbek OFMConv - Formy przekazywania wiary franciszkanom świeckim
   

• o. Marian Jarząbek OFMConv - Franciszkanie świeccy w Kościele – dzisiaj
   

• o. Marian Jarząbek OFMConv - Moralność wypływająca z przyjętej wiary
   

• o. Gabriel Kudzia OFM - Charyzmat franciszkański na podstawie życiorysu św. Franciszka z Asyżu
   

• o. Gabriel Kudzia OFM - Formacja starszych we FZŚ
   

• o. Gabriel Kudzia OFM – Jakie skłonności „sekciarskie” i błędy pojawiają się obecnie w życiu poszczególnych członków i wspólnot FZŚ
   

• o. Gabriel Kudzia OFM – Oblubieńcami są Pana naszego Jezusa Chrystusa
   

• o. Gabriel Kudzia OFM - Pokuta, umartwienie i asceza w duchowości franciszkańskiej
   

• o. Gabriel Kudzia OFM - Wiara doświadczana
   

• o. Gabriel Kudzia OFM - Zasadnicze wyzwania dla FZŚ
   

• o. Alojzy Pańczak OFM - Franciszkanie świeccy w Kościele – wczoraj
   

• o. Alojzy Pańczak OFM - Jak należy prowadzić kronikę wspólnoty FZŚ
   

• o. Alojzy Pańczak OFM - Wiara i praktyki religijne pierwszych naśladowców św. Franciszka
   

• o. Roman Rabka OFMCap - Artykuł 36 Konstytucji Generalnych Franciszkańskiego Zakonu Świeckich
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Bóg stworzył ich jako kobietę i mężczyznę
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Entuzjazm wiary u św. Franciszka
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Franciszkanie świeccy jako świadkowie wiary w przyszłości
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Franciszkanie świeccy w Kościele – jutro
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Iuvenescit Ecclesia inspiracją dla franciszkanów świeckich część 1
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Kult Serca Pana Jezusa, historia i natura
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Medytacja nad EZER KENEGDO światłem do poznania wrażliwości kobiety i mężczyzny
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Reguła FZŚ księgą życia dla franciszkanów świeckich cz. 1
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Rozmyślanie umocnieniem w wierze
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Sakrament pokuty i pojednania w procesie nawracania i wzrostu
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Znaczenie rodziny dla FZŚ i MF na podstawie życia rodziny św. Ludwika
   

• o. Andrzej Romanowski OFMCap - Życie św. Ludwika przesłaniem dla franciszkanów świeckich
   

• br. Michał Rynkowski OFS - O wierze franciszkanów świeckich i nie tylko
   

• br. Zygfryd Smarzyk OFS - Pisownia słownictwa religijnego
   

• br. Zygfryd Smarzyk OFS - Podjęcie zadań sekretarza w Radzie Regionu
   

• o. Nikodem Sobczyński OFM - Dialog, umiejętność rozwiązywania problemów we Wspólnocie
   

• o. Nikodem Sobczyński OFM - Eucharystia – największy cud i największa tajemnica! - zachęta, „abyście uwierzyli w Tego, którego Bóg posłał” (J 6, 29)
   

• o. Nikodem Sobczyński OFM - Formacja podstawowa
   

• o. Nikodem Sobczyński OFM - Odnowienie życia pokuty na przykładzie świętych z III zakonu
   

• o. Nikodem Sobczyński OFM - Święty Franciszek Apostoł Eucharystii i kultu Najświętszej Eucharystii
   

• o. Paweł Sroka OFM Conv - Czy życie franciszkanów świeckich ma punkty styczne z życiem konsekrowanym?
   

• o. Paweł Sroka OFM Conv - Droga chrześcijańskiego wzrostu
   

• o. Paweł Sroka OFM Conv - Nawrócenie i owoce nawrócenia
   

• o. Paweł Sroka OFM Conv - Nawrócenie w świetle i mocy słowa Bożego
   

• o. Paweł Sroka OFM Conv - Papież Franciszek Misericordiae vultus (Oblicze Miłosierdzia), bulla na Rok Miłosierdzia
   

• o. Paweł Sroka OFM Conv - Wierzę w Syna Bożego
   

• o. Paweł Sroka OFM Conv - Życie we wspólnocie braterskiej darem dla Kościoła i świata

FORMACJA RADY REGIONALNEJ

Konferencje Regionu Katowice:

• Metody formacji do nowej ewangelizacji (s. Urszula Koczor FZŚ)

• Eucharystia sakramentem wiary (s. Klara Golenia FZŚ)

• Formacja ciągła w życiu i działalności franciszkanów świeckich w świetle Konstytucji Generalnych FZŚ (o. Tobiasz Kołodziejczyk OFM)

• Św. Paweł - Apostoł Narodów - uczeń Chrystusa (br. Alojzy Popek FZŚ)

Inne konferencje:

Nowa ewangelizacja w życiu franciszkanina świeckiego - wiadomości ogólne (Jolanta Bogdanów FZŚ)

FORMACJA PODSTAWOWA

Formacja dla kandydatów
 

WPROWADZENIE
 

Zamiar wstąpienia do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich łączy się z pytaniem o cel, jaki temu przyświeca. Jest nim chęć zdobycia lepszej sposobności poznania zasad życia duchowego, by podejmować próby budowania w sobie doskonałości chrześcijańskiej i pomagać Kościołowi w pracy przez chętne podejmowanie zadań apostolatu.

Kto chce należeć do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, powinien przejść przez kolejne stopnie formacji: okres wprowadzenia - postulat - trwający co najmniej sześć miesięcy (SN FZŚ 19), okres formacji początkowej - nowicjat - trwający przynajmniej rok, a w uzasadnionych przypadkach może być przedłużony do dwóch lat (KG FZŚ 40,1; 41,3; SN FZŚ 19), po którym kandydat jest dopuszczony do profesji, którą składa w formie przyrzeczenia, czyli uroczystego odnowienia przyrzeczeń chrztu św. i podjęcia zobowiązań życia według Ewangelii - na jeden rok lub do końca życia; juniorat, który obowiązuje profesów czasowych i neoprofesów (nowych profesów wieczystych) przez trzy lata.

W okresie wprowadzenia - postulatu - podejmowane są następujące tematy: Życie św. Franciszka z Asyżu; Historia Franciszkańskiego Zakonu Świeckich i jego struktury; Osobiste uświęcenie; Apostolat; Liturgia Franciszkańskiego Zakonu Świeckich. Tematy te pomagają kandydatowi zrozumienie tego, co wybiera i co go będzie obowiązywać.

W okresie formacji początkowej - nowicjatu - podawane są objaśnienia Reguły FZŚ, Konstytucji Generalnych FZŚ oraz Statutów i dokonuje się formacja kandydatów do świadomego angażowania się w duchowe życie i pomoc Kościołowi na zleconych odcinkach.

W czasie nabożeństw i braterskich spotkań wspólnoty kandydat poznaje zasady życia duchowego, wymiar chrześcijańskiej ascezy w zastosowaniu do wzoru życia według Ewangelii, jaki zostawił nam św. Franciszek i jego naśladowcy.

Źródło:
Formacja podstawowa we Franciszkańskim Zakonie Świeckich
O. Piotr Mielczarek OFM Conv.

NOWICJAT

Nowicjat jest drugim etapem formacji we Franciszkańskim Zakonie Świeckich i trwa 1 rok. W tym czasie na spotkaniach zapoznaje się z prawem zakonu, które stanowią: Reguła, Konstytucje i Rytuał, Statuty Narodowe lub Regionalne.
Reguła zawierająca 26 artykułów podaje zasady życia, według których należy budować chrześcijańską doskonałość i pracę dla Kościoła. Wykłady pozwalają na zgłębienie Reguły i podają praktyczne życiowe zastosowania jej zasad, by budować pokój, wzajemną życzliwość i uczynną miłość bliźniego.

Rozdział I

Franciszkański Zakon Świeckich

Art.1-3
FZŚ należy do duchowej społeczności wielkiej rodziny franciszkańskiej, jednoczy ludzi świeckich, osoby zakonne i kapłanów, którzy zobowiązują się do życia według Ewangelii na sposób św. Franciszka z pomocą Reguły zatwierdzonej przez Kościół.

Rozdział II

Zasady życia

Art.4-5
Podstawową zasadą duchowego życia świeckich franciszkanów jest Ewangelia, którą należy systematycznie czytać w konfrontacji z życiem, naśladując św. Franciszka z Asyżu, dla którego Chrystus był natchnieniem i centrum życia w odniesieniu do Boga i ludzi. Czytanie i rozważanie Ewangelii ma pozwolić znajdować i poznawać Chrystusa w drugim człowieku, w Piśmie św., w Kościele oraz czynnościach liturgicznych, widzieć w Chrystusie wzorzec dla swego życia.
Reguła mówi, iż powinniśmy „zachowywać Ewangelię Pana naszego Jezusa Chrystusa, naśladując św. Franciszka z Asyżu, dla którego Chrystus był natchnieniem i centrum życia w odniesieniu do Boga i ludzi". Komentator posoborowej Reguły FZŚ tak nam wyjaśnia znaczenie zachowywania Ewangelii na wzór św. Franciszka. Zachowywać Ewangelię na wzór św. Franciszka to:
- „patrzeć na nią jak na miejsce spotkania z Panem Jezusem,
- traktować ją jako codziennego przewodnika, jako styl życia, wizję świata,
- przybliżyć się do niej w prostocie serca, uwolnić się od subtelnych wybiegów,
- czytać ją pilnie, rozważać, radzić się i realizować w konkretnych przy-padkach życia" (J. Bar, 16).

Art.6
Należący do FZŚ mają być żywymi członkami Kościoła, narzędziami misji Kościoła wśród ludzi świadcząc o Chrystusie życiem, dobrym przykładem i słowem we własnej rodzinie, w sąsiedztwie i miejscu pracy, mają budować harmonię, jedność, troszczyć się o sprawy wiary i Kościoła przez systematyczne czytanie Pisma św., książek i czasopism religijnych.
Członkowie FZŚ mają pomagać Kościołowi w przekazywaniu prawd wiary współczesnemu człowiekowi, być w pełnej łączności z papieżem, biskupami i kapłanami, ze swoją parafią, prowadzić otwarty i ufny dialog, modlitwą i ofiarą wypraszać łaski u Boga dla pracy apostolskiej Kościoła.
Franciszkański Zakon Świeckich słynął zawsze ze swej wierności Kościołowi i stawania w jego obronie. Podobnie i dziś Świeccy Franciszkanie winni być jak najbardziej oddaną grupą Kościoła. Niech się to wyraża w głebokim szacunku dla osoby Ojca Świętego i pełnionego urzędu, w modlitwie w jego intencji, w chętnym posłuszeństwie dla zarządzeń Stolicy Apostolskiej, podobnie jak i w odniesieniu do władzy diecezjalnej. Pan Jezus bowiem ustanowił swój Kościół jako hierarchiczny, w którym istnieje władza, mająca charakter służebny, którą wierni powinni szanować i jej słuchać.
Niech się to również wyraża w posłuszeństwie dla swoich parafialnych duszpasterzy, ich zarządzeń, ogłoszeń i poleceń. Owocem współpracy parafialnej będzie też budowa nowych potrzebnych obiektów, jak: kościoła, plebani, kaplicy, czy funkcjonalne utrzymanie tych obiektów. Każdy w miarę swoich możliwości powinien znaleźć na to stosowny czas i ofiarę.
Nigdy więc w odniesieniu do Kościoła nie należy stać na uboczu, mówić źle o Kościele, zarzucać mu błędy, krytykować go, lecz odnosić się z szacunkiem do hierarchii kościelnej i swych duszpasterzy, umieć włączyć się w działalność Kościoła, podejmować ją, brać na siebie część obowiązków i dostosować się do jego dyrektyw (J. Bar, 171).

Art.7-8
Członkowie FZŚ mają kształtować swój sposób myślenia przez wewnętrzną przemianę korzystając z Sakramentów Pokuty i Eucharystii, przez które otrzymujemy pomoc Bożą do wypracowania w sobie świętości życia i zbawienie. Duszą życia i działania ma być modlitwa - świadomy i przeżywany kontakt z Bogiem. Przestrzeganie warunków dobrej modlitwy - skupienia i wzbudzenia dobrej intencji - daje wewnętrzną radość i silny punkt oparcia w trudnościach i doświadczeniach.
Rodzaje modlitwy:
- ustna modlitwa uwielbienia, dziękczynienia, przebłagania i prośby
- myślna czyli rozmyślanie
- liturgiczna – Liturgia Godzin

Art.9
Najdoskonalszym wzorem duchowego piękna jest Maryja, którą św. Franciszek obrał za patronkę i opiekunkę swoich zakonów. Członkowie FZŚ mają szerzyć kult Maryi, naśladować Jej cnoty, powierzać Jej opiece swoje życie i apostolstwo.

Art.10-12
Franciszkanie świeccy mają żyć radami ewangelicznymi wzorem św. Franciszka naśladując Chrystusa posłusznego, ubogiego i pokornego oraz czystego sercem.
• Posłuszeństwo Bogu w sumiennym pełnieniu swych obowiązków i przyjmowaniu wszystkiego, co Bóg będzie na nas zsyłał.
• Życie ubogie i pokorne – dbając o poziom życia swego stanu i zawodu nie stać się niewolnikiem materii, nie dać się opanować chciwości, popierać inicjatywy społeczne i religijne.
• Czystość serca – czystość według stanu, by być człowiekiem wolnym, oddanym Bogu i służbie drugiemu człowiekowi.
Art.13-15
Przykazanie miłości to pierwsze i najważniejsze przykazanie – mamy tworzyć atmosferę pokoju i miłości w rodzinie, w środowisku sąsiedzkim i miejscu pracy. Budować jedność we wspólnocie franciszkańskiej przez sumienne pełnienie swoich obowiązków, wzajemną życzliwą postawę, śpieszenie z pomocą drugim z świadomością, że jesteśmy powołani do służby innym, świadczyć własnym życiem i popierać sprawiedliwość zwłaszcza w życiu publicznym.

Art. 16-17
Drogą do osiągnięcia doskonałości chrześcijańskiej i świętości życia jest sumienne wykonywanie codziennych obowiązków, pracy zawodowej oraz obowiązków stanu – jako małżonków i jako rodziców.
Praca została zadana człowiekowi przez Boga jako obowiązek i środek uświęcenia przez poznawanie praw rządzących światem, przez doskonalenie swego człowieczeństwa i doskonalenie wykonywanego zawodu.
Realizacją Bożego planu miłości jest małżeństwo chrześcijańskie. Świeccy franciszkanie żyjący w związku małżeńskim mają budować ofiarną, przebaczającą i poświęcającą się miłość, bronić nierozerwalności związku, bronić każde poczęte życie, wychowywać dzieci po chrześcijańsku.

Art.18-19
Franciszkanie świeccy powinni za wzorem św. Franciszka – patrona ekologów, widzieć w przyrodzie „znamię Najwyższego” – dzieło Boże i żywić szacunek do przyrody ożywionej i nieożywionej, popierając ruchy ekologiczne stawiające za cel ochronę środowiska, wnosząc w nie swoje inicjatywy w oparciu o franciszkańską ideę powszechnego braterstwa stworzeń.
Jako „heroldowie pokoju” pobudzeni przykładem św. Franciszka powinni sami nieustannie budować pokój najpierw w swoim sercu, w swojej rodzinie, w społeczności, w świecie szukając dróg jedności i braterskiej zgody poprzez dialog.
Następstwem pokoju jest radość, będąca owocem nadziei otrzymania od Boga przebaczenia, potrzebnych łask do wytrwania w dobrem i nagrody wiecznej, nieba.

Rozdział III

Życie we wspólnocie

Art.20-22
Franciszkański Zakon Świeckich jednoczy wspólnoty braci i sióstr różnych stopni:

- miejscowe – istnieją przy kościele parafialnym lub klasztornym
- regionalne – łączą wspólnoty miejscowe w danym regionie
- narodowe – łączą wspólnoty miejscowe i regionalne na terytorium danego narodu
- międzynarodowa – łączy wszystkie wspólnoty powszechnego Kościoła

Wspólnoty są połączone w sposób hierarchiczny – wspólnota stopnia wyższego pomaga i służy swoją radą wspólnotom stopnia niższego. Każda wspólnota posiada swoją osobowość moralną – ma wszystkie prawa i obowiązki, które przyznaje jej prawo kanoniczne. Na czele wspólnoty stoi Rada w składzie: przełożony, zastępca, mistrz nowicjatu, sekretarz, skarbnik – wybierana na 3 lata w tajnym głosowaniu przez profesów.

Art.23-25
Członkami Franciszkańskiego Zakonu Świeckich mogą zostać katolicy ochrzczeni, którzy przyjęli sakrament bierzmowania i ukończyli 18 rok życia, ludzie stanu wolnego, żyjący w związkach małżeńskich sakramentalnych, a także osoby duchowne: klerycy, księża, biskupi. Prośbę o przyjęcia składa się do Rady miejscowej wspólnoty. Warunkiem przyjęcia jest życie w łączności z Kościołem, dobra opinia moralna oraz okazywanie oznak powołania.
Włączenie do wspólnoty następuje w trzech etapach:
• postulat – formacja wstępna trwająca co najmniej 6 miesięcy
• nowicjat – formacja początkowa trwająca co najmniej 1 rok
• profesja czasowa lub wieczysta – uroczyste przyrzeczenie życia według Ewangelii zgodnie z Regułą FZŚ – formacja ciągła trwająca przez całe życie.
Art.26
Rolę asystentów duchowych wspólnot każdego szczebla pełnią ojcowie wyznaczeni przez I Zakon Franciszkański. Czuwają oni nad wiernością nauczaniu Kościoła i zachowaniem charyzmatu franciszkańskiego, wspomagają w zakresie formacji, sprawują posługę sakramentalną.
Pomocą dla wspólnoty w ożywieniu franciszkańskiego ducha ewangelicznego jest okresowa wizytacja przełożonych zakonnych zgodnie z Konstytucjami.
 

„I ktokolwiek to zachowa, niech w niebie będzie napełniony
błogosławieństwem Ojca Najwyższego, a na ziemi błogosławieństwem
umiłowanego Syna Jego z Najświętszym Duchem Pocieszycielem...”

Błogosławieństwo św. Franciszka z Testamentu

POSTULAT

Postulat jest pierwszym stopniem formacji podstawowej i trwa co najmniej sześć miesięcy. W czasie postulatu omawiane są następujące tematy:
 

I. Życie św. Franciszka z Asyżu
II. Historia Franciszkańskiego Zakonu Świeckich
III. Struktury
IV. Cele FZŚ
- Osobiste uświęcenie
- Apostolat
V. Prawo FZŚ
VI. Liturgia FZŚ

I. Życie św. Franciszka z Asyżu

Święty Franciszek z Asyżu (Jan Bernardone) urodził się w 1181 lub w 1182 roku w rodzinie Piotra i Joanny (zwanej także Piką) Bernardone, w jednym z mniejszych miast włoskich - Asyżu (leży w pobliżu Perugii, w prowincji Umbria).

W latach swojej młodości Franciszek doświadczył tego, co znaczy życie wygodne, przepych i jaka jest moc pieniądza zyskującego mu powszechne uznanie o czym zaświadcza pierwszy biograf św. Franciszka Tomasz z Celano, pisząc: "aż prawie do 25 roku życia wraz z rówieśnikami brnął w próżności, a w pogoni za próżną chwałą, nie dał się nikomu prześcignąć, w żartach, w krotochwilach, w piosenkach, w pięknych strojach".

Kiedy między Perugią a Asyżem wybuchła wojna, młody Franciszek walczył o obronę interesów swego miasta, lecz podczas bitwy przy moście św. Jana został wzięty do niewoli przez perugian (1202 r.). Po rocznym pobycie w więzieniu powrócił do Asyżu bardzo chory. Podczas tej choroby pojawiły się u niego pierwsze oznaki poważnego i długiego kryzysu duchowego. W 1205 roku wyrusza jednak do Apulli z nadzieją zdobycia sławy rycerskiej.

Podczas drogi przeżył wewnętrzne nawiedzenie Boga, słysząc skierowane do siebie słowa: "Franciszku, kto może obdarzyć cię większym dobrem, Pan czy sługa, bogaty czy ubogi?" Jak podają hagiografowie miał wówczas odpowiedzieć: "Panie, co chcesz abym uczynił?" To ważny moment w historii życia św. Franciszka ponieważ wprowadza go w nową jakość relacji z Bogiem. Franciszek rezygnuje z poszukiwania sławy rycerskiej i rozpoczyna drogę duchową.

Znamiennym wydarzeniem była modlitwa w ruinach kościółka pod wezwaniem św. Damiana. Tam właśnie, rok po pierwszym nawiedzeniu Boga usłyszał kolejne Jego słowa: "Franciszku, idź i napraw mój Dom, który, jak widzisz, cały ulega zniszczeniu". Od tego momentu Święty własnymi rękoma z wyżebranych materiałów remontuje pięć małych kościółków, a praca fizyczna staje się dla niego forma miłości Boga.

24 lutego 1208 roku, uczestnicząc we Mszy świętej, pod wpływem słów Ewangelii postanowił pracować na niwie apostolskiej, nawołując mieszkańców Asyżu do pokuty i nawrócenia. Ta działalność spowodowała, że do Franciszka zaczęli dołączać inni młodzi mężczyźni, tworząc pierwszą wspólnotę Pokutników z Asyżu. Byli to bracia: Bernard Quintavalle, Piotr z Katanii, Idzi z Asyżu i kapłan Sylwester.

W 1209 lub 1210 roku Papież Innocenty III ustnie zatwierdza w Rzymie sposób życia asyskich pokutników co sprawia, że św. Franciszek może w autorytecie Kościoła Rzymsko-Katolickiego świadczyć wobec świata o miłości Boga do każdego człowieka. Po tym zatwierdzeniu pierwsi franciszkanie zamieszkują najpierw w starej szopie w Rivo Torto, a później w szałasach pod Asyżem wokół malutkiego kościoła pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej (Porcjunkula) otrzymanego od Benedyktynów.

Pod wpływem świadectwa życia św. Franciszka i jego braci w 1211 roku przeżywa swoje nawrócenie Klara di Favarone d'Offreduccio (św. Klara z Asyżu) ucieka z domu i w Porcjunkuli z rąk Franciszka przyjmuje habit franciszkański, dając w ten sposób początek zakonowi klarysek. W 1217 roku św. Franciszek jako minister generalny nowo powstałego Zakonu Braci Mniejszych zwołuje do Porcjunkuli pierwszą kapitułę braci (zjazd zakonników służący wzajemnej integracji i wyznaczeniu kierunków działania), który gromadzi ok. 5 tysięcy zakonników.

W 1219 roku św. Franciszek udaje się do Egiptu, by głosić ewangeliczne orędzie pokoju i miłości. Tam też składa wizytę sułtanowi Melek-el-Kamelowi, a następnie udaje się do Syrii i pielgrzymuje do miejsc świętych w Ziemi Świętej.

Po powrocie do Włoch Biedaczyna z Asyżu w 1220 roku zrzeka się urzędu ministra generalnego Zakonu i stopniowo wycofuje się z działalności apostolskiej, aby oddać się intensywniej życiu pokuty i kontemplacji oraz podejmuje prace nad regułą dla zakonników, którą w efekcie końcowym 29 listopada 1223 roku zatwierdza papież Honoriusz III. W wigilię tego samego roku Franciszek udaje się do Greccio, gdzie w raz z mieszkańcami tej miejscowości przeżywa tajemnicę Bożego Narodzenia w przygotowanej przez nich, a dzisiaj powszechnie nazywanej "żywej szopce".

Na dwa lata przed śmiercią w 1224 roku św. Franciszek przebywa na szczycie góry La Verna (Alwernia), gdzie otrzymuje na swoim ciele święte znaki męki Jezusa Chrystusa tzw. stygmaty (pięć ran Chrystusa Ukrzyżowanego). Od tej pory wchodzi w nową fazę doświadczeń duchowych.

W 1225 roku schorowany już św. Franciszek spędza najprawdopodobniej dwa miesiące w ogrodzie klasztoru sióstr klarysek przy kościele pod wezwaniem Św. Damiana, gdzie układa najsłynniejszą średniowieczną pieśń (tzw. pieśń słoneczna albo pochwała stworzeń). Następnie bracia przewożą poważnie chorego Franciszka do Sieny, by leczyć go z postępującej ślepoty. Niestety lekarze są bezradni i Biedaczyna wraca do Asyżu. W pałacu biskupim godzi jeszcze skłóconych ze sobą burmistrza miasta i biskupa.

3 października 1226 roku Franciszek umiera w otoczeniu swych braci, leżąc - z wyboru - nagi na ziemi przy kościele pod wezwaniem Matki Bożej Anielskiej. Przed samą śmiercią prosił jeszcze braci, by mu odśpiewali pieśń słoneczną, potem wysłuchał fragmentu Ewangelii według św. Jana i pobłogosławił swoich duchowych synów. Po śmierci ciało Świętego przeniesiono do kościoła św. Jerzego, a po wybudowaniu bazyliki ku jego czci do jej wnętrza (25 maja 1230 roku), gdzie przebywa po dzień dzisiejszy.

16 lipca 1228 roku papież Grzegorz IX ogłosił Franciszka świętym Kościoła rzymskokatolickiego.

(oprac. o. dr Bogdan Kocańda)

Najważniejsze wydarzenia z życia św. Franciszka od urodzin do zatwierdzenia protoreguły w skrócie:

1181 - W Asyżu urodził się św. Franciszek. Syn Piki i Piotra Bernardone na chrzcie otrzymał imię Jan, dopiero później przez ojca został nazwany Franciszkiem.

1204-1206 – Początek nawrócenia św. Franciszka (tajemnicze widzenie w Spoleto; spotkanie z trędowatymi)

1206 – Modlitwa przed wizerunkiem Ukrzyżowanego w kościele św. Damiana. Słyszy głos: "Franciszku, czyż nie widzisz, że ten dom mój chyli się ku upadkowi? Idź więc i napraw mi go".

1206-1208 – Św. Franciszek przywdziewa jakby pustelniczy habit i naprawia kościoły: św. Damiana, św. Piotra i Matki Bożej Anielskiej – Porcjunkulę.

1208 – Św. Franciszek wraz z pierwszymi towarzyszami: Bernardem z Quintavalle i Piotrem Cattanio udają się do kościoła św. Mikołaja w pobliżu Rynku w Asyżu, aby w Ewangelii wyczytać oczekiwania Chrystusa względem nich. Święty otworzył zamkniętą Księgę, a wzrok padł na słowa: "Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj wszystko, co masz, rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie". Drugim razem - "Nie bierzcie ze sobą nic w drogę", a za trzecim - "Kto chce iść za mną, musi się zaprzeć samego siebie". Św. Franciszek z pierwszymi braćmi uznali te słowa za normy i zasady ich nowego życia.

1209 – Ojciec Święty Innocenty III ustnie aprobuje protoregułę spisaną w niewielu prostych słowach (reguła życia według świętej Ewangelii). Papież daje im też pozwolenie na głoszenie pokuty.

Życie św. Franciszka - Kalendarium

• 1181 (lub 1182) - w Asyżu przyszedł na świat

• 1202 (listopad) - dostał się do niewoli w czasie wojny między Perugią a Asyżem i został prowadzony do Perugii

• 1203 - został zwolniony z więzienia i chory wrócił do Asyżu

• 1204 - przechodził chorobę i rekonwalescencję

• 1205 (wiosna) - wyruszył na wyprawę krzyżową; w Spoleto w czasie snu otrzymał polecenie powrotu do Asyżu – początek nawrócenia

• 1205 (lato) - uczestniczył w święcie asyskiej młodzieży i został obwołany „królem młodzieży asyskiej”; spotkanie z trędowatym

• 1205 (koniec roku) - w czasie modlitwy w kościele św. Damiana usłyszał głos Chrystusa, który powiedział mu: „Franciszku, idź i odnów mój dom, bo popada w ruinę”; sprzedał kilka sztuk sukna, pieniądze ofiarował kapelanowi kościoła św. Damiana, który ich nie przyjął

• 1206 (wiosna) - przed biskupem Asyżu wyrzekł się wszystkich dóbr; udał się do Gubbio, by pielęgnować trędowatych

• 1206 (lipiec) - wrócił do Asyżu, przywdział szaty pustelnika i rozpoczął naprawianie kościoła św. Damiana

• 1208 (24 lutego) - w czasie mszy św. w kościele Matki Bożej Anielskiej w Porcjunkuli odkrył swoje powołanie do życia ewangelicznego w całkowitym ubóstwie; zmienił strój i zaczął wzywać ludzi do nawrócenia

• 1208 (16 kwietnia) - dołączyli do niego pierwsi towarzysze: Bernard Quintavalle i Piotr Cattani

• 1208 (23 kwietnia) - dołączył brat Idzi

• 1208 (lato) - odbył pierwszą misję kaznodziejską poza granicami Umbrii

• 1208 (druga połowa) - dwie kolejne misje i powołanie czterech braci

• 1209 (początek) - dwie kolejne misje i powołanie czterech braci

• 1209 (wiosna) - powstanie Zakonu: napisał krótką regułę na podstawie tekstu Ewangelii i udał się do Rzymu z 11 braćmi; papież Innocenty III ustnie ją zatwierdził; po powrocie bracia osiedlili się w Porcjunkuli

• 1211 (lato) - podjął wyprawę misyjną do Syrii

• 1212 (18/19 marca) - przekazał habit św. Klarze (Niedziela Palmowa) – powstanie Zakonu Ubogich Pań

• 1213 - założył pustelnię na górze Alwerni

• 1215 (listopad) - wziął udział w IV Soborze Laterańskim

• 1217 (5 maja) - decyzja kapituły generalnej o wysłaniu misjonarzy do Syrii i Tunezji

• 1219 (koniec czerwca) - odbył podróż z Ankony do Egiptu i Syrii

• 1220 - męczeństwo pięciu braci w Maroku; odbył podróż do Palestyny

• 1220 (lato) - powrócił do Asyżu, przekazał obowiązek przełożonego generalnego Piotrowi Cattani

• 1221 - przekazanie obowiązku przełożonego generalnego bratu Eliaszowi

• 1221 (30 maja) - kapituła generalna w Porcjunkuli (udział ok. 5 tys. braci)

• 1223 - odbyła się pierwsza Pasterka przy żłóbku w Boże Narodzenie

• 1224 (15 sierpnia – 29 września) - 40-dniowy post na górze Alwerni przed uroczystością św. Michała Archanioła; otrzymał stygmaty

• 1224–1225 (grudzień – luty) - apostołował w Umbrii i Marchii Arkońskiej

• 1225 (marzec–maj) - choroba oczu, powstanie Pieśni słonecznej

• 1225 (lipiec–wrzesień) - próby uzdrowienia oczu – bez rezultatu

• 1226 (kwiecień) - leczenie w Sienie

• 1226 (maj–czerwiec) - podyktował Mały testament w pustelni Le Celle; powrócił do Porcjunkuli

• 1226 (lipiec–sierpień) - przebywał w górskiej miejscowości Bagnara

• 1226 (sierpień/wrzesień) - powrócił do Asyżu, gościł w domu biskupa, przeniesiono go do Porcjunkuli

• 1226 (3 października) - śmierć

• 1226 (4 października) - pogrzeb w kościele św. Jerzego w Asyżu

• 1228 (16 lipca) - kanonizacja (papież Grzegorz IX)

• 1230 - uroczyste przeniesienie ciała św. Franciszka do nowej bazyliki zbudowanej na jego cześć

• 1939 - papież Pius XII ogłosił św. Franciszka głównym patronem Włoch

• 1980 - papież Jan Paweł II ustanowił św. Franciszka patronem ekologów
  
  II. Historia Franciszkańskiego Zakonu Świeckich i jego struktury
  
  Św. Franciszek jest założycielem także Trzeciego Zakonu Franciszkańskiego, którego obecnie oficjalna nazwa brzmi: Franciszkański Zakon Świeckich (FZŚ). Przeznaczony jest dla tych osób świeckich, które z powodu pełnionych obowiązków zawodowych i stanu małżeńskiego nie mogą wstąpić ani do Pierwszego ani do Drugiego Zakonu, a pragną za wzorem św. Franciszka prowadzić życie według Ewangelii. Mogą do niego być przyjęte także osoby żyjące samotnie oraz księża diecezjalni.
  
  Franciszek założył Trzeci Zakon w 1221 roku z pomocą kardynała Hugolina, późniejszego papieża Grzegorza IX, by pomóc ludziom żyjącym w świecie prowadzić życie chrześcijańskie według zasad Ewangelii. Kardynał chciał ze swej strony przez III Zakon rozbudzić pobożność chrześcijańską w masach i pomóc Kościołowi w jego trudnym ówczesnym położeniu wobec zagrożenia ze strony władzy świeckiej niemieckiego cesarstwa.
  
  Trzeci Zakon został zatwierdzony przez Stolicę Apostolską i bardzo pomógł Kościołowi na przestrzeni swej historii. Wydał ze swoich szeregów wielką liczbę świętych i błogosławionych. Kościół wyniósł na ołtarze około 150 osób pochodzących z Trzeciego Zakonu Franciszkańskiego, a w dobie obecnej toczą się procesy beatyfikacyjne ponad 60. jego członków zmarłych w opinii świętości.
  
  Kościół zatwierdził Regułę Trzeciego Zakonu Franciszkańskiego. Odnowiona w duchu II Soboru Watykańskiego Reguła została zatwierdzona 24 VI1978 roku przez papieża Pawła VI. Franciszkański Zakon Świeckich jest najliczniejszym stowarzyszeniem religijnym w Kościele. Opiekę duchową sprawują nad nim kapłani z Pierwszego Zakonu Franciszkańskiego.
  
  III. Struktury
  
  W posoborowej Regule jest ważną rzeczą, że czyni ona z Franciszkańskiego Zakonu Świeckich samodzielny i autonomiczny Zakon w Kościele, powstały z inspiracji św. Franciszka i jego duchowości. Ma on swoją radę. Wspólnotą Międzynarodową kieruje i ożywia ją Prezydium Rady Międzynarodowej FZŚ (CIOFS) z siedzibą w Rzymie. Wspólnotą narodową kieruje i ożywiają Rada Narodowa FZŚ. Przełożeni i Rady są wybierani na Kapitule.
  
  Duchowa opieka ze strony Pierwszego Zakonu
  Opiekę duszpasterską nad FZŚ na całym świecie sprawują asystenci generalni wywodzący się z każdej obediencji Pierwszego Zakonu i z Trzeciego Zakonu Regularnego (TOR). W Polsce niniejszą opiekę sprawują asystenci narodowi, których jest trzech (z każdej obediencji) oraz regionalni, którzy w miarę możliwości i potrzeb tworzą konferencje. Ponadto każda prowincja zakonna (a jest ich w Polsce 10) ma asystenta prowincjalnego, który roztacza opiekę duszpasterską nad wspólnotami znajdującymi się w obrębie jego prowincji. Asystenci wyżej wymienieni tworzą konferencję, która nosi nazwę: Konferencja Asystentów Prowincjalnych i Regionalnych (KAPiR). Dla lepszego zrozumienia trzeba dodać, że posługa asystenta prowincjalnego w wielu przypadkach łączy się z posługą asystenta regionalnego; ponieważ w większości przypadków są jednocześnie asystentami regionalnymi w którymś z regionów.
  
  Wspólnota miejscowa
  Podstawową komórką skupiającą Świeckich Franciszkanów jest wspólnota miejscowa (lokalna) prawnie założona przy kościele klasztornym lub parafialnym. Do ważnego założenia wspólnoty miejscowej przy parafii diecezjalnej wymagana jest zgoda na piśmie Biskupa Ordynariusza i dokument erygujący - ustanawiający, podpisany przez przełożonego prowincjalnego z Pierwszego Zakonu Franciszkańskiego. Natomiast przy kościele franciszkańskim tylko akt erygowania wspólnoty przez ministra prowincjalnego.
  
  Rada wspólnoty
  Na czele prawnie założonej wspólnoty powinna stać rada, która w pierwszej kadencji jest mianowana przez zakładającego wspólnotę, a w dalszych kadencjach - wybierana przez profesów miejscowej wspólnoty na okres trzech lat. Radę Wspólnoty stanowią: przełożony, jego zastępca, sekretarz, skarbnik, odpowiedzialny za formację. W razie potrzeby mogą być wybrani inni członkowie rady w zależności od potrzeb wspólnoty. Rada powinna zbierać się regularnie co miesiąc na swe zebrania, na których ma planować i omawiać formację oraz prace apostolskie wspólnoty.
  
  Asystent miejscowy
  Każda wspólnota miejscowa powinna mieć zgodnie z wymogami Konstytucji Generalnych FZŚ - asystenta duchowego, który z urzędu jako jako członek rady służy tej wspólnocie, dbając o odpowiedni poziom życia duchowego członków jak i całej wspólnoty. We wspólnotach przyklasztornych jest nim mianowany przez ministra prowincjalnego kapłan Pierwszego Zakonu, natomiast we wspólnotach przy parafiach może nim być kapłan diecezjalny, który złożył profesję we FZŚ lub inna osoba wyznaczona przez wyższego przełożonego prowincjalnego, który tę wspólnotę erygował.
  
  IV. Cele i zadania Franciszkańskiego Zakonu Świeckich
  
  Główne cele wstąpienia do FZŚ:
  - dążenie do doskonałości chrześcijańskiej czyli osobiste uświęcenie
  - apostolat w Kościele
  
  FZŚ służy ludziom z pomocą w realizowaniu ideału doskonałości chrześcijańskiej i pomaga Kościołowi w dziele uświęcenia świata.
  Doskonałość chrześcijańską realizuje się przez zachowanie przykazań Bożych i kościelnych, ducha rad ewangelicznych, sumienne pełnienie obowiązków swego stanu i zawodu, kontakt z Bogiem przez modlitwę, udział w Eucharystii, kierowanie się w życiu prawem miłości.
  Pomoc świadczona Kościołowi zależna jest od posiadanych talentów, możliwości, potrzeb i wskazań Kościoła. Może to być modlitwa, ofiarowywanie własnych cierpień, dawanie dobrego przykładu, włączanie się w pracę charytatywną, katechetyczną, troska o piękno domu Bożego i jego otoczenia.
  
  Osobiste uświęcenie
  
  Drogi prowadzące do doskonałości to szczere nawrócenie się do Boga, troska o wzrastanie w miłości do Boga, umiejętność używania środków wiodących do świętości życia, praktyka cnót chrześcijańskich. Boga należy uznać za najwyższą wartość, za najwyższe dobro i piękno.
  Stawiając Boga na pierwszym miejscu należy uporządkować swoje sumienie przez szczere nawrócenie, skruchę serca i mocne pragnienie poprawy. Pomocna w tym jest spowiedź generalna z całego życia, żal, pokuta i bezgraniczne zaufanie Bożemu Miłosierdziu. Trzeba wyrabiać sobie mocną wolę niewzruszonego trwania przy Bogu – żyć w stanie łaski uświęcającej, troszczyć się o wzrost w miłości Bożej wypełniając sumiennie obowiązki swego stanu i zawodu, widząc w nich wolę Bożą, zachowując przykazania Boże i kościelne.
  Bóg zostawił nam środki i pomoce wiodące do świętości - to życie sakramentalne, modlitwa, zadośćuczynienie i ubłagalne wartości cierpienia.
  Sakramenty spowiedzi i Komunii św. są pomocą do walki z wadami, do wzrostu w dobrem przez zaszczepienie dobrych nawyków, w budowie ofiarnej miłości w otoczeniu, pod warunkiem, że przyjmowanie ich nie stanie się rutyną.
  Łączność z Bogiem należy utrzymywać przez pobożną, pokorną, ufną, wytrwałą modlitwę, dającą wewnętrzne siły i radość serca. W rozmowie z Bogiem dziękować, przepraszać i wypraszać łaskę Bożą przez rozważania prawd wiary czy Męki Pańskiej.
  Codzienne krzyże obowiązków, przeciwności życia, cierpień fizycznych i duchowych ofiarować jako zadośćuczynienie za grzechy własne i innych ludzi, by wypraszać łaskę Bożą dla siebie, dusz czyśćcowych i całego Kościoła.
  
  W dążeniu do osobistego uświęcenia praktykować i zdobywać cnoty chrześcijańskie:
  
  - Boskie
  • cnota wiary – umysłem i sercem przyjmować prawdy wiary
  • cnota nadziei – wszechmocny i miłosierny Bóg obiecał nam nagrodę wieczną
  • cnota miłości – Boga stawiamy ponad wszelkie dobro, kierując się Jego przykazaniami i sumiennym wypełnianiem obowiązków stanowych i zawodowych,
  • w parze winna iść miłość do bliźniego
  - kardynalne czyli główne
  • cnota roztropności – na pierwszym miejscu stawiać wszystko to, co dotyczy rzeczy wiecznych i zbawienia duszy
  • cnota sprawiedliwości – sprawiedliwie oddać każdemu cześć, powinność, dobre imię i sławę, zdobyte zasługi
  • cnota wstrzemięźliwości – być opanowanym w mowie, posilaniu się, w opanowywaniu zmysłowości
  • cnota męstwa – trwać na obranej drodze życia mimo niepowodzeń i trudności
  oraz rozwijać w sobie dary Ducha Świętego – na początek rozwijać dar pobożności i dar bojaźni Bożej. Przez ducha modlitwy, skupienia zdobędzie się umiejętność wyrzeczenia się, ducha ofiary, by przez czystość serca Duch Święty prowadził ku doskonałości.
  
  Apostolat
  
  Kościół po Soborze Watykańskim II bardzo uczula ludzi świeckich na działalność apostolską. Oto słowa Soboru: „Ludzie świeccy zrzeszeni w Ludzie Bożym, kimkolwiek są, powołani są do tego, aby przyczyniali się do wzrastania Kościoła i do jego ustawicznego uświęcania" (KK 31,297). Synod zaś Biskupów, zwołany w 1987 roku w Rzymie, obradujący nad rolą świeckich w Kościele, tak wypowiedział się na ten temat: „Są też powołani do dawania świadectwa Dobrej Nowinie i do dialogu z wszystkimi ludźmi".
  
  Ten obowiązek pomagania Kościołowi Sobór Watykański II uzasadnia faktem przyjęcia chrztu, przez który każdy chrześcijanin został włączony w społeczność Kościoła, i przez przyjęcie sakramentu bierzmowania, przez który przyjmujący go jest zobowiązany żyć według wyznawanej wiary i bronić jej. Dla należącego do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich obowiązek ten wynika nadto z faktu złożenia profesji. W skróconym ujęciu apostolat ten powinien mieć następujące cechy:
  - wypływać ma z nadprzyrodzonej miłości Boga i człowieka, a swój przykład powinien czerpać z działalności Kościoła,
  - ma być ściśle związany z działalnością Kościoła, jak tego pragnął św. O. Franciszek i jak tego dał przykład własnym życiem,
  - powinien odznaczać się zawsze prostotą i pokorą.
  
  Przez chrzest i bierzmowanie zostaliśmy włączeni w społeczność Kościoła, co nakłada na nas obowiązek pomagania Kościołowi. Apostolską działalność należy roztropnie wybrać i realizować według swoich kompetencji i możliwości.
  Istota apostolatu wyraża się w wielorakiej formie:
  
  - Apostolat dobrego przykładu
  • we własnej rodzinie
  • w środowisku sąsiedzkim i w miejscu pracy
  - Apostolat modlitwy i cierpienia
  • modlitwa prywatna
  • modlitwa wspólnotowa
  - Apostolat dobrym słowem i pouczeniem
  • prostowanie błędnych poglądów i uprzedzeń
  • wyjaśnianie prawdziwej nauki Kościoła
  - Apostolat dobroczynności i miłosierdzia
  • pomoc ludziom samotnym, starszym wiekiem i opuszczonym
  • pomoc w duszpasterstwie chorych
  - Apostolat duszpasterstwa rodzin
  • obrona życia poczętego
  • jednanie rozbitych i zwaśnionych małżeństw i doprowadzanie do zawarcia kościelnego ślubu
  • przygotowanie zaniedbanych dzieci do I Komunii św.
  - Apostolat duszpasterstwa trzeźwości
  • uczestniczyć w dniach modlitw o trzeźwość narodu i słuchać stosownych nauk Kościoła
  • przekonywać w kontaktach osobistych o wielkości zła i możliwości wydobycia się z uzależnienia
  - Apostolat troski o piękno domu Bożego
  • pomoc w pięknym utrzymaniu kościoła
  • współpraca z parafią w innych dziedzinach
  - Apostolat katolickiej prasy i książki
  • kolportaż katolickiej prasy
  • informacja o bibliotece parafialnej
  
  V. Prawo FZŚ
  
  Jako odrębna w Kościele wspólnota religijna Franciszkański Zakon Świeckich posiada swoje prawo zakonne w postaci Reguły, Konstytucji, Statutów Narodowych, Rytuału oraz Modlitewnik.
  
  Reguła
  
  Poprzednie reguły FZŚ
  
  1. Pierwsza Reguła „Memoriale Propositi” z 1221r. – napisana przez św. Franciszka
  z pomocą kardynała Hugolina – zawierała przepisy dotyczące osobistego uświęcenia się franciszkanów świeckich, ich życia w społeczności oraz sposobu organizowania wspólnoty. Obowiązywała do r.1289.
  
  2. Druga Reguła – papieża Mikołaja IV z 1289r. – wiernie oddała ducha św. Franciszka – dostosowana była do zmieniających się warunków życia
  
  3. Trzecia Reguła – papieża Leona XIII z 1883r. – dostosowana do nowych czasów zachowała istotę III Zakonu – obowiązywała do 1978r.
  
  Odnowiona Reguła FZŚ
  
  Zgodnie z wymogami Soboru Watykańskiego II, który zobowiązał wszystkie instytucje kościelne do rewizji swego prawa i przystosowania go do nowych czasów i nowych zadań ewangelizacyjnych opracowano nową Regułę, która została zatwierdzona przez papieża Pawła VI w 1978r. Reguła jest obowiązującą normą prawną dla wszystkich członków FZŚ.
  Na całość składają się następujące części:
  • Breve Apostolskie Pawła VI zatwierdzające Regułę
  • Dłuższy cytat z Pism św. Franciszka – zarys pierwotnej Reguły, który łączy nową Regułę z postacią Założyciela
  • Tekst Reguły - zasadniczy tekst Reguły został wyłożony w 3 rozdziałach, które dzielą się na 26 numerów.
  - Rozdział I – „Franciszkański Zakon Świeckich” - mówi, że zakon ten stanowi część składową całej rodziny franciszkańskiej
  - Rozdział II – „Zasady życia” – obejmuje numery od 4 –19, podaje praktyczne rady odnośnie życia ascetycznego i włączenia się w prace apostolskie Kościoła
  - Rozdział III – „Życie we wspólnocie” – obejmujący numery 20-26 wskazuje w jaki sposób wspólnota powinna być założona, wizytowana, jaką rolę winien pełnić asystent miejscowy
  • Końcowe błogosławieństwo św. Franciszka – z Testamentu św. Franciszka
  „I ktokolwiek to zachowa, niech w niebie będzie napełniony błogosławieństwem Ojca Najwyższego, a na ziemi błogosławieństwem umiłowanego Syna Jego z Najświętszym Duchem Pocieszycielem...”
  
  Konstytucje Generalne FZŚ
  
  Celem ich jest wyjaśnienie Reguły. Dzielą się na 3 rozdziały, z których każdy na tytuły i podtytuły, całość zaś na artykuły, których w sumie jest 103. Konstytucje omawiają znaczenie FZŚ, formy życia i działalność apostolską, życie we wspólnocie, formację, wybory, asystencję duchową i pasterską, wizytacje, łączność FZŚ z I Zakonem i Kościołem.
  
  Statut Wspólnoty Narodowej FZŚ
  
  Rytuał
  
  Nowy Rytuał został zatwierdzony przez Świętą Kongregację Sakramentów i Kultu Bożego w 1984r. W języku polskim opracowany przez o. Tarsycjusza Waszeckiego OFM, wydany w Panewnikach w 1990r.
  Dzieli się na 2 części:
  – pierwsza dotyczy obrzędów profesji, przyjęcia do nowicjatu, odnowienia profesji, obchodzenia jubileuszów profesji,
  – część druga zawiera pomoce i modlitwy dotyczące zebrania wspólnoty, odprawienia kapituły wspólnoty i przepisy dotyczące zakładania nowej wspólnoty.
  Rytuał zawiera 2 dodatki:
  – w pierwszym zawarte są teksty Pisma św. do swobodnego wykorzystania w czasie składania profesji, teksty franciszkańskie do czytania na zebraniach oraz modlitwy codzienne,
  – w drugim – obrzędy przyjęcia do postulatu, do Młodzieży Franciszkańskiej, do Rycerstwa św. Franciszka, obrzędy wizytacji miejscowej wspólnoty oraz dwa wzory modlitwy powszechnej w czasie uroczystości franciszkańskich.
  
  VI. Liturgia i nabożeństwa FZŚ
  
  Franciszkanin świecki winien:
  – uczestniczyć we Mszy św. nie tylko w niedziele i święta, ale w dni powszednie, w sposób świadomy, czynny i pełny
  – odmawiać przepisane Modlitwy Kościoła we FZŚ (Liturgia Godzin lub Oficjum dwunastu Ojcze nasz)
  – brać udział w miesięcznym spotkaniu wspólnoty
  – udział w obrzędach przepisanych Rytuałem FZŚ takich jak: przyjęcie do Postulatu, Nowicjatu, złożenie profesji, obchodzenie jubileuszów przynależności do FZŚ, celebracja kapituły wyborczej, wizytacja wspólnoty.
  
  Ważną księgę liturgiczną stanowi modlitewnik „Pokój i Dobro”, zawierający zestaw modlitw i pieśni, Regułę i Liturgię Godzin, według której świeccy franciszkanie winni odmawiać swoje obowiązkowe modlitwy: jutrznię, nieszpory i kompletę.
  
  Źródło:
  Formacja podstawowa we Franciszkańskim Zakonie Świeckich
  O. Piotr Mielczarek OFM Conv
   

PROFESJA
 

Profesja jest trzecim etapen formacji we Franciszkańskim Zakonie Świeckich.
Konstytucje Franciszkańskiego Zakonu Świeckich tak o tym mówią: "Kandydat, po ukończeniu okresu formacji początkowej, składa do przełożonego wspólnoty miejscowej prośbę o złożenie profesji. Rada wspólnoty, wysłuchawszy odpowiedzialnego za formację i asystenta, podejmuje poprzez tajne głosowanie decyzję o dopuszczeniu do profesji, oraz daje odpowiedź kandydatowi i powiadamia wspólnotę" (KG 41,1).

Warunki dopuszczenia do profesji
Do profesji może być dopuszczony ten, kto ukończył z pozytywną opinią przynajmniej roczny nowicjat, ma ukończonych 18 lat życia, złożył pisemną prośbę i uzyskał zgodę Rady Wspólnoty.

Znaczenie profesji
Profesja stanowi uroczyste przyrzeczenie Bogu zachowywania Ewangelii Jezusa Chrystusa, odnowienie przyrzeczeń chrztu św. i zobowiązanie życia według przykładu, jaki dał nam św. Franciszek. Profesja może być czasowa lub wieczysta.

Profesja włącza też w wielką Rodzinę Franciszkańską i daje uczestnictwo w jej łaskach duchowych, w modlitwach, zasługach i przywilejach udzielonych przez Stolicę Apostolską.

Według nowych Konstytucji złożenie pierwszej profesji czasowej oraz profesji wieczystej odbywa się podczas Mszy Św., po Ewangelii i homilii, i przyjmuje ją przełożony wspólnoty lub jego delegat. Profesom przysługuje prawo noszenia specjalnej odznaki Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, którym jest znaczek „Tau". Od II Soboru Watykańskiego nie nosi się już paska ani sukiennego szkaplerza. Ten ostatni może być zastąpiony przez jakikolwiek inny noszony medalik. Odznaką wyróżniającą, która świadczy o przynależności do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich jest znaczek „Tau" na konturze granic Polski. Znakiem „Tau" posługiwał się św. Franciszek i nim się podpisywał.

Obrzęd profesji - przyrzeczenia
Profesja, według Rytuału, powinna być składana w łączności z Ofiarą Chrystusa, czyli podczas Mszy Św., po Ewangelii i homilii.

Po złożonej profesji należy brać udział w comiesięcznym spotkaniu wspólnoty, w rekolekcjach zamkniętych, w dniach skupienia, by wzrastać i rozwijać się duchowo.
Ofiary na cele życia wspólnoty składane są dobrowolnie, stosownie do swoich możliwości.

Źródło:
Formacja podstawowa we Franciszkańskim Zakonie Świeckich
O. Piotr Mielczarek OFM Conv.

FORMACJA POWOŁANIOWA

O. Andrzej Romanowski OFMCap

Wstąpienie do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich

Przeżywając wielki Jubileusz związany z osiemsetleciem zatwierdzenia przez Kościół Reguły i sposobu życia św. Franciszka, chcemy poprzez sięganie do źródeł franciszkańskich i nasze obecne prawodawstwo FZŚ pogłębiać nasze zakorzenienie w Zakonie, który ze względu na swoją specyfikę jest miejscem realizowania charyzmatu dla świeckich. Obecnie poruszany temat Wstąpienie do FZŚ może stać się dla nas dobrą okazją do przyjrzenia się naszemu powołaniu pod względem:

• prawnym, obowiązujących procedur wstąpienia do Zakonu;
• zadań, które wyznacza nam Kościół i Zakon, oraz obszarów zaangażowania „braci i sióstr od pokuty”;
• problemu rozeznawania powołania oraz sposobów uczestnictwa w charyzmacie franciszkańskim franciszkanów świeckich.

W naszej refleksji nie ograniczymy się tylko do procedur, bo one same, jakkolwiek uświęcone tradycją, wyrastają z doświadczenia św. Franciszka, ale potrzebują ducha, aby nie skostnieć i nie stać się uciążliwym balastem, zgodnie ze słowami Biedaczyny z Asyżu, że litera zabija, a duch ożywia (por. Np 7). Wstąpienie do Zakonu wiąże się przede wszystkim z określonymi zadaniami, jakie stają tak przed kandydatem jak i przed wspólnotą braterską otwierającą się na nowych, na siostry i braci, powołanych do realizacji naszego charyzmatu. Ze wstąpieniem do FZŚ wiąże się zagadnienie wprowadzenia w duchowe dziedzictwo świętego Ojca Franciszka, jakiego jesteśmy spadkobiercami i dziedzicami. Obecna refleksja niech będzie okazją do zamyślenia nad jakością i wiernością naszemu powołaniu, które jest kluczem do uchwycenia specyfiki naszego powołania.

1. Duch Święty jest źródłem ich powołania (KG 11).

Św. Franciszek nazywa błogosławionymi tych, którzy oddają się dziełom pokuty, czyli otwierają się na miłość Chrystusa i działanie Jego Ducha, bowiem „spocznie na nich Duch Pański”. W Chrystusie Konstytucje Generalne widzą źródło powołania do FZŚ, nazywając je dziełem Ducha Świętego. W ten sposób Duch Chrystusa jest „źródłem” powołania, także animatorem życia braterskiego i misji franciszkanów świeckich w świecie oraz „potrzebą”, by posiąść Ducha Pańskiego wraz z Jego uświęcającym działaniem w celu rozwinięcia w pełni powołania (por. KG 11). Można więc stwierdzić, że nasze powołanie do Zakonu jest w pełni charyzmatyczne, jest darem Ducha Świętego dla Kościoła, wspólnoty braterskiej i jej poszczególnych członków. Dlatego wstąpienie do Zakonu jest otwarciem się na dar Ducha Świętego, a proces odwrotny, czyli wystąpienie najczęściej związane jest z zamknięciem się na Ducha. Jeśli całe wspólnoty byłyby otwarte na działanie Ducha Świętego, to nie będzie w nich podziałów i niezdrowego współzawodnictwa, ale jedność, solidarność i wzajemne wspieranie się.

2. Wśród duchowych rodzin powołanych do życia w Kościele jest rodzina franciszkańska (RFZŚ 1).

Franciszek gorąco zabiegał o zatwierdzenie reguły, aby powołanie nasze nie było realizowane poza Kościołem, ale w Kościele i dla Kościoła, i nigdy nie chciał, aby było poza nim. Wstąpienie do FZŚ jest potwierdzeniem przynależności do Chrystusa i Kościoła, a także pełnieniem misji Franciszka w Kościele i w imieniu Kościoła. Nasza działalność jest jawna i klarowna, ponieważ opiera się na prawie kanonicznym i naszym prawodawstwie zatwierdzonym przez Kościół. Trzeci Zakon Franciszkański zawsze miał zielone światło i pełną aprobatę ze strony papieży dla swojej działalności, o czym mogą świadczyć liczne wypowiedzi papieży skierowane do franciszkanów świeckich. Nasz Rytuał zawiera piękne teksty liturgiczne, które są jednocześnie aktami prawnymi wprowadzającymi w nasze życie franciszkańskie – do postulatu, nowicjatu lub w profesję życia ewangelicznego i franciszkańskiego. Studium tych tekstów może nas nauczyć i zachęcić do pogłębiania naszych postanowień z profesji, a z drugiej strony ustami przełożonego FZŚ i asystenta duchowego wypowiada się Kościół, który jak dobra matka otacza opieką swoich ukochanych synów i córki. Przytoczymy tu fragment z dialogu profesów i celebransa z obrzędu profesji:

• Przez chrzest staliście się członkami Ludu Bożego, a w sakramencie bierzmowania zostaliście umocnieni nowym darem Ducha Świętego, abyście byli świadkami Chrystusa w życiu i w słowach;
• Czy chcecie jeszcze ściślej związać się z Kościołem, a także wnieść swój udział w jego ustawiczną odbudowę i wypełnienie jego misji wśród ludzi?
• Składający profesję: Chcę.
• A po profesji celebrans mówi: W imieniu Kościoła potwierdzam wasze przyrzeczenia. Sam Seraficki Ojciec Franciszek zachęca was słowami Testamentu: „Ktokolwiek to zachowa, niech w niebie będzie napełniony błogosławieństwem Ojca najwyższego, a na ziemi błogosławieństwem umiłowanego Syna Jego, z Najświętszym Duchem Pocieszyciele i ze wszystkimi mocami niebios i ze wszystkimi Świętymi”.

Eklezjalność, to jedna z najważniejszych cech naszego powołania, przez które stajemy się żywymi członkami Kościoła i Zakonu, co dla Franciszka było gwarancją, że pełnił nieomylnie wolę Bożą.

3. Włączenie do zakonu poprzedzone rozeznaniem powołania

Do naszego Zakonu nie mogą należeć wszyscy, którzy tego pragną, ale tylko ci, którzy zostali doń powołani przez Pana i czują się powołani, aby pójść za Chrystusem śladami św. Franciszka z Asyżu. Pozostając w żywej łączności wzajemnej, stosownie do swojego stanu, pragną oni urzeczywistniać charyzmat wspólnego Ojca Serafickiego w życiu i posłannictwie Kościoła (RFZŚ 1). Wszystkie inne powody do partycypowaniu w naszym charyzmacie są niewystarczające i sprawiają więcej szkody, niż pożytku. Ponadto Konstytucje w artykule 39,2 wyraźnie mówią o kryteriach przyjmowania do Zakonu:

1. wyznawanie wiary katolickiej;
2. życie w komunii z Kościołem (słuchanie i wypełnianie zaleceń Kościoła i Jego Pasterzy, szanowanie kapłanów);
3. prowadzenie dobrego życia moralnego (dobra opinia moralna wystawioną przez ks. Proboszcza)
4. okazywanie wyraźnych oznak powołania (zainteresowanie sprawami wiary, jasne motywy wstąpienia do FZŚ, gotowość podjęcia zadań apostolskich).

W drugiej redakcji Listu do wiernych Franciszek napomina, że powinniśmy również pościć i powstrzymywać się od wad i grzechów, i od nadużywania pokarmów i napoju, i być katolikami (32), natomiast w 1Reg 19,1-2 w bardzo zdecydowanych słowach mówi, kto może, a kto nie może być w I Zakonie: Wszyscy bracia niech będą katolikami, niech żyją i mówią po katolicku. Gdyby który słowem lub postępowaniem odstąpił od wiary i życia katolickiego i nie poprawił się, należy go z naszego braterstwa zupełnie usunąć. Przez analogię to również odnosi się do III Zakonu.

Specyfika naszego powołania ukazana w Konstytucjach FZŚ nie przewiduje możliwości przyjmowania do naszego życia osób związanych ślubami z innym zakonem, bądź instytutem życia konsekrowanego (por. KG 2,1), a poza tym jest otwarta na wszystkie grupy wiernych: osoby świeckie (kobiety i mężczyzn, osoby samotne i małżonków), którzy nie mają przeszkód w prowadzeniu życia sakramentalnego. Do złożenia profesji we Franciszkańskim Zakonie Świeckich wymagane jest ukończenie 18 lat życia. Do FZŚ mogą należeć także księża diecezjalni i biskupi.

W celu rozeznania powołania potrzebny jest wysiłek najpierw samego zainteresowanego, następnie całej wspólnoty, Rady z przełożonym, mistrza formacji i asystenta, ponieważ te osoby są głównymi odpowiedzialni za otrzymywaną formację i rozeznanie powołania we wspólnocie (KG 37,2).

Specyfika naszego franciszkańskiego powołania domaga się od nas otwarcia się na łaskę Ducha Świętego, a także na szczere szukanie i rozeznawanie swego miejsca w Kościele i w FZŚ. Jeśli ktoś na etapie formacji początkowej po uprzednim rozeznaniu nie jest w stanie sprostać wymaganiom i obowiązkom, to z miłością i troską powinniśmy zakomunikować mu, że wobec powyższych faktów powinien on odejść dla własnego dobra i wspólnoty. Takie trudne sytuacje zdarzają się od czasu do czasu, a nasze prawodawstwo przewiduje, co w takich sytuacjach powinniśmy robić. Wszyscy inni, którzy rozeznali swoje powołanie do naszego życia z pomocą wspólnoty braterskiej i z gorliwością powinni rozwijać swoje powołanie, bo są pierwszymi odpowiedzialnymi za realizowanie tego powołania.

4. Zaangażowanie w różnych obszarach życia wypływające z naszego powołania

Z naszego powołania wynikają bardzo konkretne zaangażowania, do których poprzez kolejne etapy formacji jesteśmy wprowadzani. W celu ogólnego ich omówienia wymienimy najważniejsze:

1. Powołanie do życia we wspólnocie braterskiej, która jest miejscem rozwoju zmysłu kościelnego (sentire cum Ecclesia) i formacji powołania (RFZŚ 22), co przejawia się w kształtowaniu myślenia i działania pobudzonego mocą Ewangelii, a zmierzającemu do całkowitej i doskonałej przemiany wewnętrznej, czyli nawrócenia (RFZŚ 7);
2. Powołanie do życia w świecie – (Franciszkowe ire per mundum) – iść przez świat i do świata w celu budowania świata bardziej braterskiego, ewangelicznego (RFZŚ 14), to zaangażowanie wyrasta z natury powołania franciszkanina świeckiego (KG 20,1) do angażowania się w promocję świata bardziej ludzkiego i sprawiedliwego (KG 22,2). Pragniemy widzieć wszystkich Synów chrześcijańskiego pokoju, a zwłaszcza tercjarzy, którzy mogliby odegrać poważną rolę w dziele pojednania ludzi, gdyby wzrosła wszędzie ich liczba i zapał. Pożądanym więc jest, aby nie było żadnego miasta, osiedla czy wioski, gdzie nie byłoby pokaźnej liczby stowarzyszonych tercjarzy, ale nie opieszałych i poprzestających na samej tylko nazwie, lecz gorliwych i dbających o zbawienie swoje i drugich. Szczególnym jest tu powołanie do życia w rodzinie, która dla członków FZŚ jest pierwszym miejscem świadectwa wiary (KG 11,1; 15,2; 17,4; 23,1;). Dla franciszkanów świeckich rodzina jest środowiskiem priorytetowym, jeśli chodzi realizowanie swojego powołania chrześcijańskiego i franciszkańskiego (KG 24,1). Nie mniej ważnym będzie powołanie do życia w Rodzinie Franciszkańskiej.
3. Powołanie do życia w Kościele – Swoją misję w Kościele Franciszek rozpoczął w San Damiano, gdy usłyszał głos Chrystusa z krzyża: „Franciszku, idź odbuduj mój Kościół!”. Natchnieni przez św. Franciszka i z nim powołani do odnowy Kościoła, niech starają się usilnie, aby żyć w pełnej łączności z papieżem, Biskupami i Kapłanami, podtrzymując otwarty i ufny dialog, który przynosi obfite owoce apostolskie(RFZS 6). Preferują apostolat poprzez osobiste świadectwo w środowisku, w którym żyją, i posługę w budowaniu Królestwa Bożego w rzeczywistości ziemskiej (KG 17,1).

Jak widać z powyższych słów, wstąpienie do FZŚ jest jednoczesnym procesem wprowadzania w życie i działalność właściwą świeckim franciszkanom, która jest skutkiem Ducha Świętego działającego w sercach powołanych, powołanych najpierw do przemiany siebie, a następnie do przemiany świata, co jest wielkim wyzwaniem i może stać się wielką przygodą na miarę św. Franciszka.

5. Przyjaciele Św. Franciszka

Bardzo ciekawą myśl w oparciu o Konstytucje Generalne prezentuje nowo wydany Podręcznik Asystencji FZS i MF, który do właściwego zaangażowania asystenta w formację Tercjarzy i Młodzieży Franciszkańskiej oraz Rycerzy św. Franciszka wprowadza nową i godną uwagi kategorię uczestnictwa w charyzmacie franciszkańskim dla osób świeckich. Są to Przyjaciele św. Franciszka (PŚF) oraz stowarzyszeni ze wspólnotą FZŚ tzw. sympatycy zafascynowani duchowością franciszkańską oraz osobą Franciszka, którzy z jakichś powodów nie weszli, bądź nie mogą wejść w znane i funkcjonujące struktury charyzmatu przeznaczone dla świeckich. To może być w naszych warunkach dosyć cenna inicjatywa formowania do życia duchowością franciszkańską grupy sympatyków nastawionych na poznawanie ducha i życia Biedaczyny, która w przyszłości może stać się nowych powołań franciszkańskich, bądź zalążkiem nowej braterskiej wspólnoty, zwłaszcza tam, gdzie kiedyś była żywa tradycja Trzeciego Zakonu świętego Franciszka. Być może stworzenie grupy PŚF przy minimalnych nakładach finansowych i zaangażowaniu czasowym można by zorganizować promocję duchowości franciszkańskiej w danej parafii (por. KG 45). To może być także alternatywa dla wszystkich niezdecydowanych, nie chcących wchodzić w sformalizowane struktury znanych nam i funkcjonujących form naszego charyzmatu dla świeckich.

Wstąpienie do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich jest procesem, w którym poprzez kolejne etapy formacji kandydaci do naszego życia wprowadzani są w dziedzictwo i doświadczenie duchowe samego Świętego Serafickiego, który on wraz z grupą pierwszych towarzyszy nazywał się „Pokutnikami z Asyżu”. On znał potrzebę otwierania swego serca na działanie Ducha Świętego przez pokutę, jest to również czymś podstawowym dla członków FZŚ. Z pokuty wyrasta właściwe doświadczenie wspólnoty, apostolstwa, posłuszeństwa, modlitwy, radości franciszkańskiej i miłości serafickiej. Wprowadzając nowych braci i siostry w nasze życie, nigdy nie mamy pewności, że ten proces przyniesie zamierzone skutki, ale jest zawsze szansą, że doświadczenie św. Franciszka i jego wspólnoty można odtworzyć w nowym pokoleniu duchowych synów i córek Franciszka poprzez otwieranie się na moc uświęcającej mocy Ducha Pańskiego. Niech Jubileusz osiemsetlecia zatwierdzenia Reguły św. Franciszka odnowi w nas kielich ducha życia, podawany nam przez naszego Zakonodawcę w drodze i doświadczeniu duchowym Świętego zakodowanym w naszym prawodawstwie.

FORMACJA POCZĄTKOWA

O. Cyryl Mozdyniewicz OFMCap

Formacja wstępna i początkowa w FZŚ

Formacja w ogólności (art. 37)

Każda osoba, która chce przyłączyć się do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, powinna iść droga formacji. Mówi o tym Reguła FZŚ: „Rzeczywiste włączenie (do wspólnoty) dokonuje się poprzez okres wprowadzenia, poprzez okres formacji trwającej przynajmniej jeden rok oraz poprzez Profesję Reguły” (Reg 23). A Konstytucje Generalne ustalają, że „od wstąpienia do wspólnoty zaczyna się droga formacji, która powinna się rozwijać przez całe życie” (KG 37,2). Życie franciszkanina świeckiego jest widziane jako droga wzrastania ku pełni osoby w wymiarze ludzkim i chrześcijańskim, wsłuchanej w głos Bożego powołania i ciągle powracającej do wyznaczonych przez Boga względem niej planów, „przechodząc od Ewangelii do życia i od życia do Ewangelii”.

Cel formacji. Formacja oznacza proces stawania się coraz bardziej uczniem Chrystusa, poprzez wzrastanie w jedności z Nim i upodobniania się do Niego. Polega ona na coraz pełniejszym przyjmowaniu sposobu myślenia Chrystusa, coraz głębszym uczestnictwie w Jego oddaniu się Ojcu i w Jego braterskiej posłudze rodzinie ludzkiej, oraz na realizowaniu tego wszystkiego zgodnie z charyzmatem Założyciela, będącego formą, w jakiej członkowie danego instytutu żyją Ewangelią. Formacja ma być

• chrystocentryczna, która skupia się na tym, co najbardziej istotne, czyli na powołaniu, które wyrasta z sakramentu chrztu świętego, czerpie moc i żywi się obficie Słowem Bożym,
• radykalna, która nie waha się stawiać wysokich wymagań w perspektywie świętości rozumianej jako „wysoki pułap zwyczajnego życia chrześcijańskiego”,
• integralna, która obejmuje wszystkie wymiary egzystencji ludzkiej i chrześcijańskiej,
• eklezjalna, która budzi żywe poczucie przynależności do Kościoła i współodpowiedzialności za jego misję,
• wspólnotowa, która daje oparcie i stanowi ważny punkt odniesienia w podejmowaniu decyzji i w dokonywaniu ważnych życiowych wyborów,
• franciszkańska oparta na głównych elementach duchowości św. Franciszka.

Etapy formacji. Formacja franciszkanina świeckiego odbywa się etapami – okres wprowadzenia, przyjęcie do zakonu, formacja początkowa i formacja stała. Formacja początkowa obejmuje „okres wprowadzenia oraz okres formacji początkowej i po złożeniu profesji. Natomiast formacja ciągła trwa przez całe życie.

Plan formacji jest konieczny, lecz winien być dość elastyczny, aby można było dostosować go do rzeczywistych potrzeb osób i do okoliczności czasu i miejsca. Powinien być oparty na Słowie Bożym, na nauczaniu Kościoła, Regule i Konstytucjach FZŚ. Ma być stopniowany zależnie od czasu formacji, musi być jasno określony i równocześnie bardzo otwarty, aby mógł być realizowany z uwzględnieniem każdej osoby.

Odpowiedzialni za formację. Narzędziem Boga w procesie formacji jest także wspólnota braterska. Konstytucje Generalne FZŚ mówią, że droga formacji zaczyna się od wejścia do wspólnoty. Powołanie do FZŚ jest wezwaniem do życia braterskiego, przez które wszyscy siostry i bracia jednoczą się w szczególną jakby rodzinę w Chrystusie (kan. 602), rodzinę franciszkańską. Ważne jest to poczucie wspólnoty. Tworzy się ona przez:

• przyjęcie tego samego ducha
• udział w tym samym charyzmacie franciszkańskim
• w identyczności posłannictwa
• dzielenie się doświadczeniem
• dialog
• formację
• informację.

Formacja odbywa się zatem we wspólnocie. Reguła zaznacza, że „wspólnota jest uprzywilejowanym środowiskiem dla rozwoju zmysłu kościelnego oraz franciszkańskiego powołania, a także do ożywienia apostolskiego swych członków” (Reg 22). Wspólnota jest wezwana do pomagania braciom na drodze powołania poprzez serdeczność, modlitwę i dobry przykład.

Trzeba jednak pamiętać, że głównym sprawcą formacji jest Duch Święty. To On wzywa i z inicjatywą trwa przez całe życie. To On przemienia nasze serce, otwiera perspektywy rozwoju i współpracy, daje udział w swej miłości. „Ten, który zapoczątkował w nas dobre dzieło dokończy je do dnia Chrystusa Jezusa”. Tymi słowami św. Paweł nas zapewnia: Bóg formuje i przemienia. Trzeba być tylko otwartym na Jego działanie i być posłusznym.

Powołany musi czuć się pierwszym odpowiedzialnym za swoją formację. To on jest w pierwszym rzędzie odpowiedzialny za swoje „tak” na usłyszane wezwanie i za przyjmowanie z pełną świadomością i wolnością wszystkich konsekwencji tej odpowiedzi. Pan wzywa nas każdego dnia. Codzienne wezwanie jest nowe, codziennie odpowiedź jest nowa.

W procesie formacji pomiędzy Bogiem - Głównym inicjatorem poza osobą formowaną, potrzebni są „pośrednicy”, którymi są odpowiedzialni za formację. Jest nim mistrz formacji i przełożony wspólnoty. Powinni pełnić swoją posługę w łączności z Radą wspólnoty miejscowej.

Mistrz formacji we wspólnocie miejscowej powinien:

• być przygotowany do tej funkcji,
• być dyspozycyjny, mieć czas dla kandydatów,
• zdolny do nawiązania kontaktów,
• znać i żyć Regułą i Konstytucjami FZŚ – umieć przekazać całe bogactwo duchowości franciszkańskiej,
• czuć się „posłanym” przez wspólnotę,
• rozumieć innych i ich motywacje,
• utrzymywać stały kontakt z asystentem i innymi odpowiedzialnymi.

Asystent miejscowy ma także swoje zadania formacyjne. Współpracuje z mistrzem formacji i radą wspólnoty pomagając mu w wykładach pogłębiając znajomość prawd wiary i duchowości franciszkańskiej.

Pełni on rolę doradcy to znaczy prowadzi rozmowy z kandydatami, służy posługa sakramentalną o ile o to proszą, pomaga rozeznawać powołanie, uczy modlitwy i żyć według Ewangelii.

Należy do rady wspólnoty miejscowej i wespół z nią opracowuje program formacji, czuwa nad poprawnością teologiczną nauczania, czuwa nad wiernością charyzmatowi franciszkańskiemu.

Przed dopuszczeniem do profesji wypowiada swoja opinię o poszczególnych kandydatach, którą rada ma obowiązek wysłuchać i wziąć pod uwagę.

Podejmuje dialog z braćmi, którzy przeżywają trudności i myślą o opuszczeniu wspólnoty.

Troszczy się o wzajemną znajomość wśród wszystkich franciszkanów. Dzieli się wspólnym charyzmatem.

Wymaga się od asystenta dobrej znajomości prawa Franciszkańskiego Zakonu Świeckich i innych dokumentów pomocnych do formacji oraz asystencji.

OKRES WPROWADZAJĄCY (art. 38)

Cel: Jest to czas przygotowania się kandydata do dalszego etapu właściwego okresu formacji to znaczy nowicjatu. W tym czasie kandydat ma zapoznać się ze wspólnotą Franciszkańskiego Zakonu Świeckich i wspólnota powinna go poznać.

W tym czasie kandydat dalej rozpoznaje swoje powołanie do przynależności do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich. Im wcześniej rozezna tym lepiej. Powinno się w tym czasie dojść do wyjaśnienia, odkrycia motywów, powodów, dla których dana osoba chce zostać franciszkaninem świeckim. Czy kandydat będzie w stanie sprostać, dostosować i dopasować się do franciszkańskiego stylu życia? Jest to najlepszy czas na obserwacje osoby pod względem umysłowym, uczuciowym, zdrowotnym i czy umie współpracować z innymi. Czy nadaje się do życia we Franciszkańskim Zakonie Świeckich? Kandydat zapoznaje się ze wspólnotą i poznaje korzenie i charyzmat życia franciszkańskiego. Wskazane jest by zaznajomił się z życiem św. Franciszka i św. Klary.

Czas trwania: Statuty narodowe mówią, że okres wprowadzenia trwa, co najmniej sześć miesięcy. W uzasadnionych przypadkach Rada Wspólnoty ma prawo skrócić lub nawet zwolnić z niego. Jest wskazane, aby ten czas przedłużyć do roku.

PRZYJĘCIE DO ZAKONU (art. 39)

Kiedy kandydat dojdzie do przekonania, że jego wybór tej drogi naśladowania Chrystusa na wzór św. Franciszka jest to słuszny, kieruje do przełożonego wspólnoty miejscowej na piśmie prośbę o przyjęcie. Wraz z prośbą kandydat składa dokumenty: życiorys własnoręcznie napisany, metrykę chrztu i opinię moralno-religijną wystawioną przez księdza proboszcza miejsca zamieszkania oraz świadectwo zdrowia. Rada Wspólnoty podejmuje decyzję o przyjęciu kolegialnie i przełożony powiadamia o decyzji kandydata.

Warunki przyjęcia: Kandydat w momencie wyrażenia swojej chęci wstąpienia do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich powinien się odznaczać według Konstytucji Generalnych (KG 39,2):

• wyznawaniem wiary katolickiej,
• życiem w jedności z Kościołem,
• prowadzeniem dobrego życia moralnego,
• oraz okazywaniem wyraźnych oznak powołania.

Wyraźne oznaki powołania to właściwa motywacja, która oznacza:

• właściwą intencję,
• chęć służenia Panu Bogu,
• pragnienie pozostania w środowisku świeckim,
• dojrzałość ludzką, chrześcijańską i uczuciową,
• zdolność przyjęcia zobowiązań płynących z przynależności do FZŚ,
• odpowiedzialność i samodzielność.

Rada wspólnoty miejscowej po zbadaniu warunków przyjęcia podejmie decyzję kolegialnie o przyjęciu kandydata do okresu wprowadzenia. Powiadomi o przyjęciu kandydata i wprowadzi do wspólnoty braterskiej przedstawiając kandydata wszystkim siostrom i braciom. Rada wyznaczy również dzień rozpoczęcia okresu wprowadzenia według Rytuału (Rytuał, Dodatek II do FZŚ w Polsce Obrzęd rozpoczęcia okresu wprowadzenia).

OKRES FORMACJI (art. 40)

Cel: Jest okresem, w którym nowicjusz stara się lepiej zrozumieć i pogłębić osobista decyzję naśladowania Chrystusa w Kościele i w dzisiejszym świecie w duchu św. Franciszka oraz głębiej poznaje i praktykuje franciszkański sposób życia.

Uczy się i doświadcza życia franciszkańskiego we wspólnocie braterskiej, którą coraz lepiej poznaje i bierze udział w jej zebraniach i życiu, co jest nieodzownym warunkiem wprowadzenia we wspólnotę.

Oczyszcza i pogłębia swoją motywację, sprawdza intencję i w dalszym ciągu rozpoznaje swoje zdatności do takiego sposobu życia.

Kontynuuje swoją ludzką i chrześcijańską formacje i upodabnia się sercem i umysłem do Jezusa w duchu św. Franciszka. Swoje przygotowanie do złożenia przyrzeczenia na końcu tego roku „przeżywa poprzez częste zebrania dla studium i modlitwy oraz konkretne doświadczenia posługi i apostolatu” (KG 40,1).

Czas trwania: Konstytucje FZŚ mówią, że „okres formacji początkowej trwa przynajmniej rok” (KG.40,1). Natomiast Statuty Narodowe stwierdzają, że „właściwy okres formacji, czyli nowicjat, trwa co najmniej jeden rok i może być w uzasadnionych przypadkach przedłużony do dwóch lat” (SN 19).

Wprowadzenie: W tym czasie kandydaci są wprowadzani:

• w lekturę Pisma świętego i rozważanie,
• poznanie osoby św. Franciszka i jego Pism,
• w duchowość franciszkańską,
• w studium Reguły i Konstytucji,
• w umiłowanie Kościoła i przyjmowania jego nauki,
• w apostolat w świecie.

Trzeba pamiętać, że formacja nie ogranicza się tylko do informacji, do poznania. Zakłada coś więcej. Formacja w życiu sióstr i braci FZŚ jest czymś więcej niż znajomością postaci św. Franciszka i jego Zakonu. Formacja zakłada stały rozwój ludzki i duchowy na wszystkich etapach życia. Jest procesem stopniowego rozwoju tożsamości osoby, która jest Dzieckiem Bożym, stworzonym na obraz Chrystusa i obdarzonym siłą Ducha Świętego. Bracia i siostry usiłują upodobać się do Chrystusa w swoim życiu. Zmierzają do kształtowania umiejętności szukania i realizowania woli Bożej. Pomoc otrzymują od odpowiedzialnych za proces formacji.

Konieczna jest formacja osobista, która powinna być:

• chciana i przyjmowana czynnie przez osobę formowaną, która winna się czuć za nią odpowiedzialną szukają stale sposobu realizowania siebie świetle Boży,
• powinna dostrzegać osobowość każdego, to znaczy: zespół jego zalet i ograniczeń, nie tylko oceniać stan rozwoju, który został osiągnięty dzięki formacji już otrzymanej lub też jest wynikiem braku formacji w okresie wcześniejszym,
• powinna wziąć pod uwagę „miejsce formacji” to znaczy konkretną sytuację osoby formowanej.

Kiedy kandydat pomyślnie ukończy okres formacji początkowej kieruje swą prośbę do przełożonego wspólnoty miejscowej o złożenie profesji. Rada wspólnoty po wysłuchaniu radnego od spraw formacji i asystenta podejmuje decyzję poprzez tajne głosowanie o dopuszczeniu do profesji oraz daje odpowiedź kandydatowi i powiadamia wspólnotę (KG 41,1).

PROFESJA (art. 41-43)

Określenie profesji. Profesja to uroczysty akt kościelny, przez który kandydat odnawia przyrzeczenia chrzcielne i potwierdza publicznie własne zobowiązanie do życia Ewangelią w świecie, według przykładu św. Franciszka i zachowywania Reguły FZŚ (KG 42,1).

Warunki złożenia: Aby móc złożyć przyrzeczenia trzeba:

• mieć ukończone 18 lat, tak ustalają obecne Statuty Narodowe (ST.N. rozdz. III, par. 19),
• mieć zgodę Rady wspólnoty miejscowej,
• brać aktywny udziału w formacji początkowej przez rok (KG 41,2),
• spełnić warunki określone przez Konstytucje.

Przyrzeczenia: Przyrzeczenia wcielają do Zakonu i są ze swej natury zobowiązaniem wieczystym. Przyrzeczenia wieczyste mogą poprzedzić przyrzeczenia czasowe. Składa się je na jeden rok i mogą być ponawiane tylko przez dwa kolejne lata. Mogą być złożone bezpośrednio po ukończeniu okresu nowicjatu lub na etapie trwania przyrzeczeń czasowych (ST.N. rozdz. III, 19).

Przyrzeczenia przyjmuje w imieniu Kościoła przełożony wspólnoty miejscowej lub jego delegat. Dobrze byłoby, by delegat miał tak zwaną delegację na piśmie. Obrzęd przyrzeczenia dokonuje się według Rytuału FZŚ.

Należy sporządzić akt profesji, który trzeba przechowywać w archiwum wspólnoty.

Wspólnota miejscowa ma obowiązek troski o dalszą formację tych, którzy mają przyrzeczenia czasowe, przez trzy lata, aż do złożenia przyrzeczeń wieczystych.

Potem kandydat przechodzi w okres formacji ciągłej, czyli stałej we wspólnocie.

Jako znak przynależności do Franciszkańskiego zakonu Świeckich składający przyrzeczenia otrzymuje TAU.

FORMACJA JUNIORATU

S. Elżbieta Uram FZŚ
Korekta: o. Gabriel Kudzia OFM

Formacja w junioracie

Podejmując się opracowania tego tematu i przyjmując za podstawę Konstytucje Generalne FZŚ, pragnę podzielić się swoimi przemyśleniami i spostrzeżeniami. Zacznę swoją refleksję od próby odpowiedzi na pytanie: czy jest potrzeba prowadzenia formacji w junioracie? Konstytucje Generalne FZŚ w art. 37,3 pouczają nas: „Bracia są odpowiedzialni za własną formację, aby rozwijać powołanie otrzymane od Pana w sposób coraz to doskonalszy”. A więc każdy z nas niezależnie od innych czynników jest zobowiązany do ciągłej pracy nad sobą. Czas junioratu można wykorzystać na różne sposoby. Najpierw jako uzupełnienie, gdyż mogło się zdarzyć, iż kandydat nie do końca wykorzystał możliwość formacji wstępnej i początkowej, nie wszystko należycie zrozumiał, a może były zaniedbania ze strony prowadzącego formację, wspólnoty... Jest więc szansa aby uzupełnić, naprawić. Po drugie juniorat to szansa pogłębienia, to możliwość rozwoju. Ale w realizacji tego zadania ważna jest współpraca z Duchem Świętym, o czym mówią Konstytucje Generalne, że Duch Święty jest głównym czynnikiem formacji i zawsze należy z Nim współpracować (por. KG 37,2). A ta współpraca z Duchem Świętym powinna polegać na poddawaniu się uległości wobec Niego. Skoro byliśmy posłuszni Duchowi Świętemu w formacji wstępnej i początkowej (postulat, nowicjat), to tym bardziej juniorat powinien być okresem, kiedy pełni wdzięczności i radości za dar powołania, całym sercem otworzymy się na działanie Ducha Świętego. Niech owocem naszego otwarcia się na Ducha Świętego będzie przede wszystkim pokój serca, który przecież jest tak bliski naśladowcom św. Franciszka.

Rola wspólnoty we formacji. Formacja w junioracie dokonuje się w konkretnej wspólnocie miejscowej i muszą w niej zaistnieć odpowiednie warunki. Konstytucje Generalne w ten sposób to ujmują: „...Wspólnota jest wezwana, aby pomagać braciom na tej drodze przez serdeczność, modlitwę i przykład” (37,3). Co prawda ten artykuł KG dotyczy formacji ciągłej, ale trzeba pamiętać, że formacja ciągła zaczyna się po złożeniu profesji, a formacja w junioracie to początek formacji ciągłej. Konstytucje Generalne tę powinność wyrażają w sposób zdecydowany: „Wspólnota ma obowiązek poświęcić szczególną uwagę formacji neoprofesów i profesów czasowych”. A zatem członkowie wspólnoty powinni się wzajemnie uczulać, aby neoprofesi ze strony wspólnoty czuli braterską troskę o umocnienie ich powołania i jego dalszy rozwój i nie odczuwali wrażenia, że przez złożenie profesji zakończyły się ich wysiłki i teraz mogą odpocząć.

W dalszym ciągu tego artykułu, KG wskazują, jaki jest cel tej formacji: „aby mogło dojrzeć ich powołanie i pogłębić się poczucie przynależności” (44,2). Widzimy więc konkretnie, na co ma się przełożyć opieka wspólnoty nad osobami będącymi w junioracie. Jest to więc czas pełniejszego zrozumienia tak wielkiego daru, jakim jest powołanie do FZŚ, a zarazem całym sercem przylgnięcie do wspólnoty, a przez nią do wszystkich Sióstr i Braci na całym świecie. Juniorat to czas, w którym każdy ma poczuć osobistą odpowiedzialność za FZŚ, za realizację wskazań płynących z wyższych szczebli przez konkretną pracę i wsparcie finansowe, czy modlitwę – każdy może coś dać z siebie.

Tematyka nauczania w junioracie. Konstytucje Generalne nie dają konkretnych wskazań odnośnie tematyki nauczania w okresie junioratu, ale takie wskazania można znaleźć w niedawno wydanym Podręczniku Asystencji FZŚ i MF. Program nauczania w junioracie (postnowicjacie) powinien być następujący:

• historia Rodziny Franciszkańskiej, łącznie z historią FZŚ; ich obecność i rozwój w danym kraju, relacje z I Zakonem i TOR; powstanie nowych zakonów i kongregacji wywodzących się z FZŚ;
• natura, tożsamość, struktura i organizacja FZŚ w świetle Reguły i Konstytucji z podkreśleniem jego świeckiej tożsamości i jedności;
• uwypuklenie wizji Kościoła jako ludu Bożego i komunii (LG, GS, Dokument końcowy Synodu Biskupów z 1985 r.);
• pogłębienie związanymi zadaniami świeckich, współodpowiedzialności i współpracy między duchowieństwem i świeckimi, zakonnikami i świeckimi w misji Kościoła (Ewangelii nuntiandi, Christifideles laici, List Czterech przełożonych generalnych Rodziny Franciszkańskiej: Powołanie i misja franciszkanów świeckich w Kościele i świecie);
• w katolickiej nauce społecznej (od Rerum novarum) zwrócenie szczególnej uwagi na obowiązki i odpowiedzialność świeckich;
• pogłębienie znajomości natury asystencji duchowej i duszpasterskiej wobec FZŚ, jej charakteru kolegialnego i tożsamości asystenta;
• poznanie: Reguły niezatwierdzonej (1221), Memoriale propositi [1221], konstytucji Supra montem Mikołaja IV [1289], konstytucji Misericors Dei Filius Leona XIII [1883] i listu apostolskiego Seraficus Patriarcha Pawła VI [1978];
• wspólne doświadczenie duszpasterskie pod kierunkiem asystenta duchowego, uczestnictwo w spotkaniach wspólnoty, wspólnych modlitwach i wydarzeniach wyznaczających rytm życia wspólnoty FZŚ.

Propozycja spotkania formacyjnego junioratu. Chciałabym zaproponować jedną, na pewno z wielu, możliwości prowadzenia spotkania formacyjnego w junioracie. Na początku powinna być Eucharystia, która jest momentem kulminacyjnym w życiu każdego chrześcijanina. Będzie to najlepszy czas, by się wyciszyć i razem z siostrami i braćmi poczuć prawdziwą wspólnotę przy jednym stole eucharystycznym. Ponadto pamiętamy, że Msza św. jest najwyższym wymiarem pokory, którą św. Franciszek wysławia w Liście do całego Zakonu. Bierzemy przykład od św. Franciszka, którego całe życie było hymnem pochwalnym na cześć Eucharystii, hymnem dziękczynienia.

Po takim wyciszeniu, zgłębieniu w modlitwie, łatwiej i owocniej będzie można przeżyć spotkanie, które powinno się odbyć na salce. Asystent lub odpowiedzialny za formację powinni wygłosić konferencję na jeden z tematów wyznaczonym w programie nauczania w postnowicjacie. Po konferencji powinna być możliwość zadania pytań przez uczestników. Można również wykorzystać czas po konferencji na wyjaśnianie jakichś wątpliwości wniesionych przez neoprofesów. Mogą one dotyczyć prawodawstwa lub konkretnych sytuacji życiowych, w jakich mogli się znaleźć zainteresowani. Dla odprężenia można też wykonywać śpiew lub uczyć się pieśni franciszkańskich. Spotkanie można zakończyć modlitwą, np. odmówić Nieszpory z Liturgii Godzin lub inną według uznania prowadzącego.

Wspólny juniorat w Regionie? W zasadzie formacja w junioracie powinna się odbywać we wspólnocie miejscowej. Dlaczego? Ponieważ przez prowadzenie formacji i uczestniczenie w niej we wspólnocie miejscowej dokonuje się w uczestnikach większe związanie z braćmi i siostrami tej wspólnoty i umacnia się więź między nimi samymi. Przemawia również za tym to, że dojazdy na wspólną formację w regionie mogą sprawiać duże utrudnienia i pochłaniać więcej czasu. Prowadzenie formacji w junioracie w regionie w jednym lub kilku miejscach może się udać w aglomeracjach większych jak: Warszawa, Łódź, Kraków, Wrocław... W tych miejscach jest łatwiejsza możliwość przemieszczania się, łatwiej w tych wspólnotach znaleźć osobę dobrze przygotowaną do prowadzenia tej formacji. W tym przypadku konieczna jest koordynacja ze strony Rady Regionalnej. Pozytywnym skutkiem prowadzenie formacji w regionie jest jeszcze możliwość poznania się młodych neoprofesów w danym regionie, co może później owocować przy wyborach na Kapitule Regionalnej. Ale to jest jakby produkt uboczny. Najważniejsze jest to, aby przez prowadzenie formacji czy to we wspólnocie miejscowej czy w ramach regionu, skutecznie pomóc neoprofesom w rozwoju i umacnianiu ich powołania we FZŚ.

FORMACJA CIĄGŁA

O. Tobiasz Kołodziejczyk OFM

Formacja ciągła w życiu i działalności franciszkanów świeckich
w świetle Konstytucji Generalnych FZŚ

W uroczysty dzień profesji przyrzekamy: „....żyć Ewangelią Pana naszego Jezusa Chrystusa(...) przez cały czas mojego życia, we Franciszkańskim Zakonie Świeckich, zachowując jego Regułę”. Przyrzekamy Bogu w Trójcy Osób jako NASZĄ ŚWIADOMĄ ODPOWIEDŹ za dar powołania, które pochodzi od Ducha Św. Od chwili złożenia profesji powinno się mieć już wolę i świadomość, że zarówno wcześniej podjęte nasze duchowe akty modlitewne (np. „10 różańca”, „koronka do Miłosierdzia Bożego”, różaniec święty, inne koronki i podobne formy modlitwy), jak i udział w różnych grupach modlitewnych, nawet społeczno-zawodowych, przechodzą na dalszy plan życia. Po profesji na pierwszym miejscu powinna być Ewangelia i Reguła oraz III Zakon. Taka przyjęta kolejność wartości, będzie właściwym realizowaniem WOLI BOŻEJ. Profesja jest najwyższym aktem duchowości jako ślubowanie całkowite człowieka na służbę Bogu i Jego Królestwa. Jest ona aktem uroczystym, zatwierdzonym przez Matkę-Kościół Święty władzą „Kluczy Św. Piotra” cokolwiek zwiąże na ziemi będzie związane w niebie, a św. Franciszek dopowie za słowami Papieża „I ktokolwiek to zachowa, niech w niebie będzie napełniony błogosławieństwem Ojca Najwyższego, a na ziemi błogosławieństwem umiłowanego Syna Jego z Najświętszym Duchem Pocieszycielem...” (Błogosławieństwo św. Franciszka z Testamentu).

Od tej powyższej świadomości, którą powinno się poznać w formacji początkowej, można dopiero wejść na właściwą drogę formacji ciągłej. Zrozumienie, że Ewangelia i Reguła są w życiu franciszkanina świeckiego na pierwszym miejscu, będzie dopiero przyczyną dla niego zrozumienia życia św. Franciszka z Asyżu i jego duchowości, która stanie się uświęceniem jego życia. Dlatego celem formacji ciągłej będzie podtrzymywanie tego zrozumienia lub przywoływanie do właściwego porządku braci i sióstr, którzy z biegiem czasu popadli w różne wątpliwości. Konstytucje Generalne, które są przedłużeniem Reguły, zachęcają nas do odpowiedzialności podtrzymywania formacji ciągłej zarówno w wymiarze osobistym jaki i wspólnotowym.

Formacja ciągła w wymiarze osobistym

Art 44,1: Zapoczątkowana w poprzednich etapach formacja braci realizuje się w sposób stały i ciągły. Należy ją rozumieć jako pomoc w nawracaniu się każdego i wszystkich oraz w wypełnianiu własnej misji w Kościele i w społeczeństwie.

Do formacji ciągłej w wymiarze osobistym zachęcał franciszkanów świeckich sam papież Jan Paweł II w 2000 roku podczas uroczystego spotkania w Rzymie. ...Studiujcie, kochajcie i żyjcie wedle waszej Reguły... ona jest autentycznym skarbem w Waszych rękach, inspirowana duchem Soboru Watykańskiego II i odpowiedzią, jakiej Kościół spodziewa się po Was..., wartości zawarte w niej są nade wszystko wartościami ewangelicznymi”. Po tych słowach papieża Jana Pawła II nie ma wątpliwości, że każdy franciszkanin powinien poddawać się częstym zamyśleniom treści Reguły czy Konstytucji, aby odnajdywać inspiracje Ducha Świętego w celu utrwalania swojego powołania. Z tego względu konieczne jest również uświadomienie, że Reguła czy Konstytucje nie są tylko „suchymi prawnymi dokumentami”, ale są one natchnione Duchem Świętym poprzez zatwierdzenie ich podpisami Następców Chrystusa. W Regule czy Konstytucjach, jak stwierdza papież Jan Paweł II, znajduje się odpowiedź mojego życia dla Boga, Kościoła i Ludzi. Mamy także podobne potwierdzenie w art. 8,2 Konstytucji: Starają się w świetle wiary pogłębiać wartości i wybory życia ewangelicznego według Reguły FZS:

• na podejmowanej nieustannie drodze nawrócenia i formacji;
• otwarci na wymogi stawiane przez społeczeństwo i rzeczywistość Kościoła, przechodząc od Ewangelii do życia i od życia do Ewangelii;
• w wymiarze osobistym i wspólnotowym tej drogi.

Celem w formacji ciągłej w wymiarze osobistym jest spotkanie Chrystusa osobowego, jako Przyjaciela, który niemal dosłownie przemawia do mnie z kart Ewangelii. Zaś przez Regułę pobudzony jestem do modlitwy, do życia bardzo częstego w sakramencie pokuty i Eucharystii, w cierpieniu do częstego przyjmowania sakramentu chorych, i odnawiania sakramentu małżeństwa, do wielorakich uczynków pokutnych, czytanek duchowych i wielorakich uczynków miłosierdzia względem bliźniego. Z modlitw na pierwszy plan wysuwa się modlitwa Kościoła – to jest modlitwa psalmami czyli Liturgia Godzin lub w zastępstwie tej modlitwy Oficjum 12 Ojcze Nasz. Profes powinien niejako wyćwiczyć się sam, aby pierwszeństwo w modlitwach miała Liturgia Godzin niż koronka, różaniec i inne modlitwy. Natomiast z kart ewangelii i czytanek duchowych, np.: o św. Franciszku i jego duchowości, dokumentów duchowych Kościoła katolickiego i innych, franciszkanin podejmuje stały i nieodwracalny proces nawracania się, to znaczy: pracy nad sobą, umocnieniem i pomnożeniem w sobie cnót, podejmowaniem walki duchowej ze złymi skłonnościami i wadami. Wielka rolę spełnia wspólnota w tej materii, jednak nic ona nie pomoże, kiedy nie będzie sam franciszkanin podejmował osobistych, indywidualnych decyzji na rzecz złożonej profesji. Ten trud, a słodki to trud, powinniśmy czynić niemal każdego dnia, bo poprowadzi nas do wspólnoty, do tworzenia wspólnoty serc pragnących spełniać wolę Boga zawartą w Regule, a przez to będzie radosne uświęcenie w miłości Boga, który daje się poznać.

Formacja ciągła w wymiarze wspólnotowym

Art. 44,2. Wspólnota ma obowiązek poświęcić specjalną uwagę formacji neoprofesów / profesów czasowych, aby mogło dojrzeć ich powołanie i pogłębić się poczucie przynależności.

W myśl tego artykułu jest bardzo cenna uwaga wskazująca najpierw na odpowiedzialność wzajemną każdego członka za formację – wspólnota ma obowiązek. Trzeba w myśl tego artykułu przewidzieć rzecz trudną wtedy, kiedy Rada wspólnoty jest bierna w organizowaniu formacji. Wtedy trzeba, aby inni franciszkanie za zgodą tej rady tę formację ciągłą współorganizowali. Brat czy siostra o dobrej formacji ciągłej w wymiarze osobistym nie dołączy się do tzw. „gnuśności formacji” we wspólnocie, do bierności życia wspólnotowego, ale właśnie pobudzony duchem św. Franciszka w pokorze i posłuszeństwie będzie Radę wspomagał, pobudzał do działania, zgodnie z Regułą i Konstytucjami.

Główna odpowiedzialność za formację ciągłą spada na poszczególne Rady: międzynarodowe, narodowe, regionalne i wspólnoty. Cel tej formacji jest podobny jak w formacji indywidualnej, z tym że pomaga w tych celach wspólnota, pomaga może przynajmniej jedna bratnia dusza o podobnych pragnieniach. Wspierają się razem w celu zachowaniu Ewangelii i Reguły.

Do zadań poszczególnych Rad na różnych szczeblach w sprawach formacji należy Art. 44,3: Formacja ciągła, również poprzez kursy, spotkania, wymianę doświadczeń, ma za cel pomoc wszystkim braciom:

• w słuchaniu i rozważaniu słowa Bożego, „w przechodzeniu od Ewangelii do życia i od życia do Ewangelii”;
• w refleksji, pod wpływem światła wiary i wsparcia przez dokumenty Urzędu Nauczycielskiego, nad wydarzeniami w Kościele i społeczeństwie, zajmując konsekwentnie właściwe postawy wobec nich;
• w realizacji i pogłębieniu powołania franciszkańskiego przez studiowanie pism św. Franciszka, św. Klary i autorów franciszkańskich. Np. w Regionie Katowickim jest stała „drabina” spotkań duchowych i szkoleniowych, w których korzysta się z duchowości Kościoła i Zakonu św. Franciszka. Najwyższym priorytetem są rekolekcje, dni wspólnoty całego regionu, dnia skupienia rejonowe i dni formacyjne we wspólnocie, pielgrzymki oraz szkolenia coroczne dla formatorów i przełożonych wspólnot. „Drabina” ta przedłuża się w myśl art. 94,2 – utrzymywanie kontaktów z innymi wspólnotami na różnych stopniach, z młodymi franciszkanami i z całą Rodziną Franciszkańską;
• zachowanie dyrektyw i wskazań Rady Międzynarodowej FZŚ i innych Rad;
• i obecność w Kościele partykularnym.

Ponadto wspólnota powinna korzystać również z darów duchowych (rekolekcje parafialne, adoracje, pielgrzymki itp.) Kościoła Partykularnego, czyli parafialnego i duchowością franciszkańską dzielić się na tym polu.

Podsumowanie:

Formacja ciągła w wymiarze osobistym i wspólnotowym powinna się zazębiać, służyć wzajemnością, i przez to stawać się znakiem miłości wspólnoty, znakiem Ewangelii w danym środowisku parafialnym, społecznym. Każdemu franciszkaninowi świeckiemu, jak i Radzie powinno zależeć na jakości formacji, która prowadzi do coraz nowych odkryć duchowych charyzmatów św. Franciszka i życia nimi na co dzień.

Wzorem powyższej formacji jest św. Franciszek z Asyżu, który tak właśnie zadbał o swoją formację po nawróceniu. Widzimy go zarówno jako samotnego z Jezusem na górze Alwernii, jak i przebywającego wśród braci, którym daje Regułę i obecnego w Kościele Świętym, w którym widzi Chrystusa i Matkę. Dlatego też nie mniejszą rolę w formacji franciszkanów świeckich mają duchowi następcy św. Franciszka z I Zakonu, a zwłaszcza asystenci duchowi, kapłani diecezjalni. Zapraszajmy ich do współpracy, by jeszcze głębiej poczuwali się do odpowiedzialności za formację III Zakonu św. Franciszka.

FORMACJA CIĄGŁA - MATERIAŁY

Konferencje:

• POSŁANI W POKOJU CHRYSTUSA
  Konferencje do formacji ciągłej dla Franciszkańskiego Zakonu Świeckich w Polsce na rok 2022
   

• ZGROMADZENI NA ŚWIĘTEJ WIECZERZY - znaki i symbole w Eucharystii
  Konferencje do formacji ciągłej dla Franciszkańskiego Zakonu Świeckich w Polsce na rok 2021
   

• EUCHARYSTIA – CZŁOWIEK MOCNY CHRYSTUSEM - Materiały do formacji ciągłej we Franciszkańskim Zakonie Świeckich w Polsce NA ROK 2020
   

• W MOCY DUCHA PAŃSKIEGO - Materiały do formacji ciągłej we Franciszkańskim Zakonie Świeckich w Polsce NA ROK 2019
   

• POSIĄŚĆ DUCHA PAŃSKIEGO - Materiały do formacji ciągłej we Franciszkańskim Zakonie Świeckich w Polsce NA ROK 2018
   

• CHARYZMAT FRANCISZKAŃSKI DZISIAJ na podstawie Reguły - Materiały do formacji ciągłej we Franciszkańskim Zakonie Świeckich w Polsce NA ROK 2017
   

• CHARYZMAT FRANCISZKAŃSKI realizowany w życiu świętych i błogosławionych franciszkańskich z uwzględnieniem Dekalogu - Materiały do formacji permanentnej we Franciszkańskim Zakonie Świeckich w Polsce NA ROK 2016
   

• CHARYZMAT FRANCISZKAŃSKI NA PODSTAWIE ŻYCIORYSU ŚW. FRANCISZKA Z ASYŻU - Materiały do formacji permanentnej we Franciszkańskim Zakonie Świeckich w Polsce NA ROK 2015
   

• ŻYCIE W ŁASCE FRANCISZKANINA ŚWIECKIEGO - Materiały do formacji permanentnej we Franciszkańskim Zakonie Świeckich w Polsce NA ROK 2014
   

• ŻYCIE W POKUCIE FRANCISZKANINA ŚWIECKIEGO - Materiały pomocnicze do formacji ciągłej dla FZŚ w Polsce NA ROK 2013
   

• BŁOGOSŁAWIENI - Materiały do formacji ciągłej NA ROK 2012
   

• ŻYCIE I DZIAŁALNOŚĆ FRANCISZKANÓW ŚWIECKICH w świetle Konstytucji Generalnych Franciszkańskiego Zakonu Świeckich - Materiały do formacji ciągłej NA LATA 2010-2011